1e Huisartsstage

Uit Wiki HOVUmc
Versie door Sylvia Vlak (overleg | bijdragen) op 19 feb 2020 om 16:03 (taalkundig)
Ga naar: navigatie, zoeken


Handleiding 1e huisartsstage

Deze handleiding biedt een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs tijdens de eerste huisartsstage.

 

Doelen en globale inhoud

In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. Huisartsgeneeskundige kennis en vaardigheden, besliskunde en arts-patiëntcommunicatie staan daarbij centraal. De volgende thema's uit het Landelijk OpleidingsPlan krijgen extra aandacht:

  • Korte-episode zorg
  • Spoedeisende zorg
  • Chronische zorg
  • SOLK

 

Opbouw in trimesters

Het onderwijs tijdens de eerste huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters, elk met een eigen handleiding.

In de tweede of derde maand van de opleiding neemt de aios deel aan de landelijke vierdaagse STARtclass Huisartsgeneeskunde I (spoedzorg in de huisartspraktijk). Deze cursus bereidt de aios voor op acute situaties, zowel overdag als tijdens ANW-diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de huisartsenpost te kunnen doen.

       

Onderwerpen:

  • Top 20 Veelvoorkomende aandoeningen
  • Eenmalige contacten.

Leerlijnen:

Doelen:

  • De meeste veelvoorkomende acute aandoeningen in de huisartspraktijk of op de huisartsenpost onder supervisie van de hao diagnosticeren en verwijzen dan wel zelf behandelen
  • Veelvoorkomende aandoeningen in de huisartspraktijk (top 20) zelfstandig adequaat afhandelen voor zover het gaat om eenmalige ongecompliceerde contacten

Werkwijze:

  • Handleiding 1e Trimester.
  • Opdrachten 'Acute aandoeningen' (Self-Assessment Acute Problematiek) en 'Veel voorkomende aandoeningen' (Self *assessment Top 20 Veelvoorkomende aandoeningen) formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten met de opleider en soms ook in de aios-groep
  • Ondersteunend 'aiosonderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • De veelvoorkomende acute aandoeningen in de huisartspraktijk of bij het werken op de huisartsenpost zelfstandig diagnosticeren en verwijzen dan wel zelf behandelen
  • Veelvoorkomende aandoeningen in de huisartspraktijk (top 50) zelfstandig afhandelen, ook als het gaat om meerdere contacten in één ziekte-episode

Werkwijze:

  • Handleiding 2e Trimester
  • Opdrachten 'Acute aandoeningen' (Self-Assessment Acute Problematiek) en 'Veelvoorkomende aandoeningen' (Top 50 diagnoses in de huisartspraktijk) formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten met de opleider en soms ook in de aios-groep
  • Ondersteunend 'aiosonderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • Bij Astma/COPD, diabetes mellitus en hart- en vaatziekten risico inventarisatie, herkenning, diagnostiek en initiële behandeling conform de NHG- standaarden uitvoeren.

Werkwijze:

  • Handleiding 3e Trimester
  • Astma/COPD
  • Diabetes Mellitus
  • Programma's hart- en vaatziekten
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten
  • Ondersteunend 'aiosonderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • Kennismaken met diagnostiek bij lichamelijk onbegrepen klachten (toepassen NHG-Standaard)
  • Patiënten met lichamelijk onbegrepen klachten effectief geruststellen en adviseren
  • Naast somatische ook psychosociale en contextuele aspecten bespreken met de patiënt (SCEGS toepassen)
  • Uitleggen welke cognitieve technieken ingezet kunnen worden in de begeleiding bij lichamelijk onbegrepen klachten

Werkwijze:

  • Handleiding 4e Trimester
  • Opdrachten lichamelijk onbegrepen klachten formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten
  • Ondersteunend 'aiosonderwijs

Praktijkleren

Leren in de dagpraktijk

De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:

  • Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
  • Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
    • Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
    • Regelmatige (bij voorkeur wekelijkse) observatiespreekuren, naast ad-hoc-observaties.
    • Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
    • Voortgangsgesprekken.

Leren op de huisartsenpost

Een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP). De aios draait daarom ook diensten op de HAP. Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is voor het leren en de patiëntveiligheid. De mate van zelfstandigheid van de aios op de HAP is geformaliseerd middels bekwaamheidsverklaringen. Zie de Leidraad voor het leren dienstdoen.pdf

Leren met praktijkopdrachten

Praktijkopdrachten vormen een brug tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Een praktijkopdracht geeft richting aan het leren in de praktijk. De opleiding kent een aantal verplichte praktijkopdrachten. Daarnaast zijn er vrijwillige praktijkopdrachten of 'eigen opdrachten' die de aios voor zichzelf bedenkt om individuele leerdoelen te bereiken.

Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het IOP. Docent en opleider hebben een coachende rol bij het komen tot leerdoelen en zinvolle opdrachten. De aios krijgt aan het begin van het jaar toelichting op de opdrachten en geeft deze verder zelf vorm. De resultaten van deze opdrachten worden regelmatig besproken met de opleider en/of docent.

Opdrachttijd

Als richtlijn geldt dat er in het eerste jaar drie uur per week aan opdrachten gewerkt wordt. Een groot deel van deze tijd valt samen met het spreekuur: patiëntcontacten zijn doorgaans onderdeel van het uitwerken van de opdrachten. Voor de overige opdrachttijd mag de aios eveneens gebruik maken van de tijd in de praktijk. In overleg met opleider en praktijkassistent(e) wordt daartoe voldoende ruimte gemaakt in de agenda van de aios.

De vier verplichte opdrachten sluiten aan bij de vier hoofdthema's van de eerste fase:

  1. Acute aandoeningen
  2. Veelvoorkomende aandoeningen
  3. Veelvoorkomende chronische aandoeningen
  4. SOLK

Instituutsonderwijs

Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vast terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk OpleidingsPlan, zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.

De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:

  • Reflectieonderwijs
  • Aiosonderwijs
  • Docentonderwijs/training
  • Expertonderwijs
  • Supervisie
  • Individuele begeleiding aios en koppel

Reflectieonderwijs

Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie handleiding reflectie.

Aiosonderwijs

De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki-homepage zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.

Docentonderwijs en training

Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.

Expertonderwijs

Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. Tijdens de eerste huisartsstage is de hoeveelheid expertonderwijs beperkt tot de landelijke STARtclass Huisartsgeneeskunde I en daarnaast in totaal twee a drie themadagen rond Zorg voor het kind, Klinisch redeneren en Chronische zorg.

Supervisie

Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en ontwikkelingen van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In het onderwijs is daarom in de eerste huisartsstage ruimte gereserveerd voor supervisie, waarin er gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk. In groepjes van drie worden aios gedurende tien bijeenkomsten door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fasegroep af. Zie Supervisie 1e Huisartsstage.

Evaluatie en planning

Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.

Individuele begeleiding aios en koppel

Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving Canvas waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Voortgang en beoordeling

Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst ComBeL dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien. Zo zal de competentie Communicatie tijdens de eerste huisartsstage beoordeeld worden in de context van een consult rond een veelvoorkomende klacht, of in de context van een spoedeisend consult.

Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK). Na zes maanden is er de BasisConsultvoeringsToets (BCT), waarin de arts-patiëntcommunicatie door externe beoordelaars middels video-opnames wordt getoetst.

Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. De aios is verantwoordelijk voor de verslaglegging van alle voortgangs- en beoordelingsmomenten in het e-portfolio. Dit staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina Toetsing en Beoordeling. Op de pagina Verplichtingen aios staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.

Verplichtingen
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Verplichtingen
2e Huisartsstage

Individualisering opleiding

Binnen het beschreven curriculum heeft de aios veel te kiezen. Aios met relevante werkervaring voorafgaand aan de opleiding kunnen vrijstellingen voor stages aanvragen. Aios hebben, binnen wettelijke kaders, een rol in het kiezen van welk soort externe stage zij willen volgen. Dit alles wordt vastgelegd in het Individueel opleidingsschema (IOS). In de tweede fase is er een aanbod van expertonderwijs en zijn er differentiatiemogelijkheden. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan.


Onderwijsinformatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen:

  • E-portfolio. Een online portfolio waarin de aios opneemt: alle ComBel's en voortgangsadviezen, alsmede de reflectieverslagen na de voortgangsgesprekken, de verklaringen dienstdoen, supervisiebeoordelingen.
  • Canvas. De interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties. Ook het rooster is opgenomen in Canvas.
  • HOVUmc-Wiki. Deze open, online informatiebron bevat een groot aantal onderwijsbouwstenen, gerangschikt onder vijftien leerlijnen. Een bouwsteen bevat informatie over een bepaald onderwerp. De bouwstenen zijn bruikbaar bij het maken van onderwijs door aios en docenten, ter ondersteuning van het praktijkleren, voor zelfstudie en voor leergesprekken. Naast onderwijsinhoudelijke informatie bevat de Wiki alle handleidingen en regelgeving van de opleiding.
  • Video-platform. Dit is een beveiligde online omgeving waar aios video-opnames van consulten uploaden om later terug te kijken met de opleider, de docenten of de terugkomdaggroep. Ook vindt via dit platform de beoordeling voor de BasisConsultvoeringsToets en de consultvoeringstoets van de tweede huisartsstage plaats.
  • Webmail. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc-account.

  Overzichten stage handleidingen

Handleiding
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Handleiding
2e Huisartsstage