1e Huisartsstage: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
k
(Oude handleiding verwijderd, nieuwe tekst toegevoegd/aangevuld.)
Regel 42: Regel 42:
 
__TOC__
 
__TOC__
 
</div>
 
</div>
=== Handleiding 1e Huisartsstage ===
+
=== Handleiding 1e huisartsstage ===
Deze handleiding biedt een beschrijving van het onderwijs tijdens de eerste huisarts-stage van de Huisartsopleiding VUmc. Het onderwijs is ingevuld conform het [[Landelijk opleidingsplan|Landelijk OpleidingsPlan]] 2016 met zijn thema's en Kenmerkende BeroepsActiviteiten ([[Thema en KBA|KBA's]]), het [[Competentieprofiel|Competentieprofiel van de huisarts]] en het Protocol toetsing en beoordeling. Binnen deze kaders zet de Huisartsopleiding VUmc eigen accenten, die zijn terug te vinden in onze [[Missie en visie|Visie]] en in het [[opleidingsplan HOVUmc]].  
+
Deze handleiding biedt een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs tijdens de eerste huisartsstage.
  
In een competentiegerichte opleiding staat het ‘praktijkleren’ centraal. De aios (arts in opleiding tot specialist huisartsgeneeskunde) krijgt in de opleidingspraktijk met alle mogelijke hulpvragen en problemen te maken. Op de stageplek is de huisartsopleider laagdrempelig benaderbaar en tijdens het cursorisch onderwijs 1e huisartsstage op het instituut wordt de aios begeleid door twee vaste docenten. Daarnaast is het leren van en mét elkaar in de aios- groep een belangrijk didactisch uitgangspunt. In ons instituutsonderwijs bieden we daarom reflectieonderwijs aan en onderwijs waarbij de aios, gecoacht door de docenten, zelf onderwijs voorbereiden en uitvoeren ('aios-onderwijs'). In de ervaringsronde (reflectieonderwijs) worden praktijkervaringen gedeeld en getoetst aan de ervaringen en keuzes van andere aios. Op basis van reflectie en feedback op het praktijkhandelen en wat er op de terugkomdagen aan de orde komt formuleert de aios steeds nieuwe leerdoelen. Met behulp van een concreet leerplan kan vervolgens aan deze individuele leerdoelen gewerkt worden. In de leergesprekken met de opleider en tijdens het cursorisch onderwijs komen leerplannen dan ook regelmatig aan bod. De aios bespreken de voortgang, presenteren resultaten en ontvangen feedback hierop.
 
  
Het leren van de aios wordt dus zo veel mogelijk gestuurd door diens individuele leerbehoeften. Iedere aios formuleert daartoe een [[IOP]] (Individueel Ontwikkelings Plan) met daarin leerdoelen gerelateerd aan het competentieprofiel. Per leerdoel volgt een beschrijving van de manier waarop dit behaald kan worden. Docenten en opleiders bieden hulp bij het concretiseren van leerdoelen. Op geleide van de praktijkervaringen, de ‘prestaties’ bij het cursorisch onderwijs en de reflectie hierop van de aios, wordt het IOP regelmatig geactualiseerd. In de Voortgangsgesprekken wordt drie keer per jaar de ontwikkeling van de aios geëvalueerd en het IOP bijgesteld.
+
=== Doelen en globale inhoud ===
 
+
In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. Huisartsgeneeskundige kennis en vaardigheden, besliskunde en arts-patiëntcommunicatie staan daarbij centraal. De volgende thema's uit het [[Landelijk opleidingsplan|Landelijk OpleidingsPlan]] krijgen extra aandacht: 
We wensen jullie veel werkplezier in het eerste jaar van jullie opleiding!
+
* Korte-episode zorg
 
+
* Spoedeisende zorg
{| border="0"
+
* Chronische zorg
| style="padding:0px 20px 0px 0px;" |{{auteur - Jeroen Woertman}}Teamleider 1e fase
+
* SOLK
| style="padding:0px 20px 0px 0px;" |{{auteur - Chris Rietmeijer}}Onderwijscoördinator
 
| style="padding:0px 20px 0px 0px;" |{{auteur - Harry Schleypen}}Adjunct Hoofd
 
|}
 
  
=== Doelen en globale inhoud ===
 
====Doelen 1e Huisartsstage====
 
In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. De aios raakt vertrouwd met het werkterrein en de werkwijze van de huisarts. Centraal staat het adequaat omgaan met het klachtaanbod in de huisartspraktijk, gestoeld op vaardige arts-patiënt communicatie en huisartsgeneeskundige besliskunde. Ook maakt de aios kennis met de organisatie van de huisartspraktijk. Aan het eind van Jaar 1 beheerst de aios grotendeels de thema's 'korte-episode zorg' en 'spoedeisende zorg'. T.a.v. de overige thema's ('Chronische Zorg' en 'SOLK') en het competentieprofiel van de huisarts wordt een oriëntatie verwacht op het eigen handelen, die richting geeft aan het, toenemend zelfsturend, leren in het vervolg van de opleiding
 
  
====Globale inhoud====
+
===Opbouw in trimesters===
De invulling van de opleidingsdoelen gebeurt aan de hand van de thema's uit het LOP, waaruit voor de eerste fase een selectie is gemaakt. Wij volgen daarbij een opbouw van relatief eenvoudig en veel voorkomend naar zeldzamer en meer gecompliceerd. Het onderwijsaanbod voor de terugkomdagen is w.b. zwaartepunten opgedeeld in 4 hoofdthema's. Dit geeft richting aan de invulling van de periodes, maar wordt flexibel gehanteerd. Immers, de patiëntenstroom in de opleidingspraktijk en de leerervaringen die hiermee gepaard gaan zijn moeilijk planbaar. In het onderwijsaanbod van Jaar 1 zijn de medisch inhoudelijke thema's verdeeld over de 4 trimesters.
 
===Opbouw in Trimesters===
 
  
De 1e Huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters, elk met een eigen handleiding.
+
Het onderwijs tijdens de eerste huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters, elk met een eigen handleiding.
  
Aan het begin van trimesters 1, 2 en 4 worden in een introductieprogramma de betreffende thema's geïntroduceerd. In Trimester 3 worden de belangrijkste veel voorkomende chronische ziekten behandeld. In maand 2 van de opleiding neemt de aios deel aan de 4 daagse [http://www.scholamedica.nl/cursussen/spoedzorg-algemeen/startclass-huisartsgeneeskunde-aios-hi STARtclass Huisartsgeneeskunde I] (Acute zorg). De cursus wordt georganiseerd door Huisartsopleiding Nederland en vindt plaats in Utrecht. De cursus bereidt aios voor op acute situaties, zowel overdag als tijdens ANW diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de HAP te kunnen doen.
+
In de tweede of derde maand van de opleiding neemt de aios deel aan de landelijke vierdaagse  [http://www.scholamedica.nl/cursussen/spoedzorg-algemeen/startclass-huisartsgeneeskunde-aios-hi STARtclass Huisartsgeneeskunde I] (Spoedeisende zorg). Deze cursus bereidt de aios voor op acute situaties, zowel overdag als tijdens ANW-diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de huisartsenpost te kunnen doen.
 
De introductieprogramma's bevatten onder meer richtlijnen voor de opdrachten waarmee de aios in de opleidingspraktijk aan het werk gaan. De aios maken met opleiders en docenten afspraken over de keuze voor hun opdrachten (voortgangsgesprekken).
 
In het programmaonderdeel 'evaluatie en planning' op de terugkomdag, wordt het rooster nader ingevuld. Er worden dan afspraken gemaakt over het bespreken en presenteren van relevante praktijkervaringen, de resultaten van de opdrachten alsmede het verdiepingsonderwijs gebaseerd op het thema.
 
  
 +
{{witregel}}
 +
{{witregel}}
 
<div class="panel-group" id="accordion">
 
<div class="panel-group" id="accordion">
 
<accordion parent="accordion" heading="Trimester 1 - Acute problematiek">
 
<accordion parent="accordion" heading="Trimester 1 - Acute problematiek">
Regel 130: Regel 120:
 
</div>
 
</div>
  
=== Leerlijnen ===
+
=== Praktijkleren ===
De thema's in de eerste vier trimesters komen overeen met de thema's Spoedeisende zorg, Korte episode zorg, Chronische zorg en SOLK uit het [[Landelijk opleidingsplan]] (LOP) 2016.  Het LOP noemt nog zes andere thema's. Al deze thema's samen beschrijven de inhoud van het huisartsenvak.
 
  
De huisarts als professional wordt beschreven in een zevental competentiegebieden die zijn beschreven in het [[Competentieprofiel van de huisarts|competentieprofiel]]. De tien thema's en een aantal competentiegebieden zijn vastgelegd in [[Leerlijnen]]. Leerlijnen worden beheerd door expertise-groepjes die bestaan uit een leerlijnhouder, enkele andere docenten. Zij zorgen voor onderwijsbouwstenen die per leerlijn vindbaar zijn op deze Wiki. Deze bouwstenen zijn bedoeld voor docenten, aios en opleiders. Ze zijn geschikt voor het ondersteunen van terugkomdag-onderwijs, zelfstudie, praktijkleren en/of leergesprekken. De ontwikkeling van de leerlijnen op de Wiki is in 2017 gestart en volop in ontwikkeling. De expertise-groepen zorgen naast onderwijsbouwstenen op de Wiki voor een aanbod van expert-onderwijs, vooral in de tweede fase van de opleiding, maar ook in de eerste fase op zogenaamde themadagen, 1 dag per kwartaal.
+
==== Leren in de dagpraktijk ====
 +
De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:
 +
* '''Een voldoende en divers patiëntenaanbod.''' Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
 +
* '''Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding.''' De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door: 
 +
** Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
 +
** Regelmatige (bij voorkeur wekelijkse) observatiespreekuren, naast ad-hoc-observaties.
 +
** Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
 +
** Voortgangsgesprekken.  
  
=== Aios onderwijs ===
+
==== Leren op de huisartspost ====
Per periode (trimester) staat een bepaald thema centraal (zie hiervoor). Het cursorisch onderwijs Jaar 1 wordt binnen dit thema gepland. Naar aanleiding van de ervaringen uit de praktijk en de reflecties hierop wordt een keuze gemaakt voor verdiepingsonderwijs. Aios nemen daarin een actieve rol voor hun rekening door samen met de docenten een thema te kiezen en invulling te geven aan het onderwijs. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het 'aios-onderwijs' te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding van dit aios- onderwijs en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aios- onderwijs. Waar nodig leveren de docenten zelf een bijdrage aan de uitvoering van het onderwijs.
+
Een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP). De aios draait daarom ook diensten op de HAP. Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is voor het leren en de patiëntveiligheid. De mate van zelfstandigheid van de aios op de HAP is geformaliseerd middels bekwaamheidsverklaringen. Zie de [[Leidraad diensten|Leidraad voor het leren dienstdoen.pdf]] 
  
De opleiding is erop gericht dat aios in toenemende mate zelf meer verantwoordelijkheid gaan dragen voor het voorbereiden en uitvoeren van het 'aios-onderwijs'. De inbreng van de docenten blijft daarbij van belang. Met name bij het concretiseren van leerwensen van de aios en het adviseren ten aanzien van de te gebruiken onderwijsprogramma's en didactische werkvormen. Pas als de leerdoelen concreet genoeg zijn is het mogelijk het bijpassende onderwijs te ontwerpen/selecteren. De aios leggen hun concept programma vooraf aan de docent voor. Bijvoorbeeld: als een groep belangstelling heeft voor thematisch onderwijs over diabetes, dan wordt eerst geïnventariseerd wat men daarover precies willen leren (bv. de veel voorkomende bijwerkingen van veel gebruikte orale antidiabetica, uitvoeren van voetonderzoek enz.). Hoewel de speelruimte voor de keuzes beperkt wordt (het moet gaan over een onderwerp dat past bij de trimesterthema's) wordt hiervan in de praktijk wel eens afgeweken. Bijvoorbeeld naar aanleiding van een actuele casus! De aios-groep kiest soms ook naar aanleiding van een actuele gebeurtenis voor een afwijkende invulling van het verdiepingsonderwijs. Docenten adviseren de aios bij het ontwerpen van het onderwijs.
+
==== Leren met praktijkopdrachten ====
 +
Praktijkopdrachten vormen een brug tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Een praktijkopdracht geeft richting aan het leren in de praktijk. De opleiding kent een aantal verplichte praktijkopdrachten. Daarnaast zijn er vrijwillige praktijkopdrachten of 'eigen opdrachten' die de aios voor zichzelf bedenkt om individuele leerdoelen te bereiken.  
  
De algemene onderwijsprogramma's zijn te vinden onder de vier beschreven trimesters. Verdere onderwijsprogramma's vind je in [[Onderwijsprogramma's - 1e Fase]]. Dit betreft met name de bouwstenen voor medische verdiepingsprogramma's  en een aantal programma's die betrekking hebben op de doorgaande leerlijnen Arts Patiënt Communicatie, Wetenschappelijke Vorming, Ethiek en Vaardighedenonderwijs. De nadere uitwerking van de gekozen onderwerpen en thema's vindt plaats in samenspraak met de groep. Bij de invulling van het zogenoemde 'aios-onderwijs' kan geput worden uit meerdere databases. Allereerst zijn er materialen te vinden op onze eigen onderwijs- Wiki. De leerlijnen zijn in ontwikkeling en zullen in 2018 steeds meer  onderwijsbouwstenen voor praktijk, zelfstudie en terugkomdagonderwijs gaan bevatten. De docenten hebben ook toegang tot de onderwijsmaterialen van de overige 7 huisartsopleidingen. Indien noodzakelijk kunnen in overleg ook derden benaderd worden voor het vervullen van de rol van expert- docent. Op de site van Huisartsopleiding Nederland zijn Toetsstations te vinden om het vaardighedenonderwijs te ondersteunen. Een trainingsacteur kan naar behoefte (van de groep) ingezet worden.
+
Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het [[IOP]]. Docent en opleider hebben een coachende rol bij het komen tot leerdoelen en zinvolle opdrachten. De aios krijgt aan het begin van het jaar toelichting op de opdrachten en geeft deze verder zelf vorm. De resultaten van deze opdrachten worden regelmatig besproken met de opleider en/of docent.  
  
==== Evaluatie en planning ====
+
===== '''Opdrachttijd''' =====
Om het onderwijs in de komende periode ( 'aios-onderwijs' en andere onderdelen) voor te bereiden zijn tijdens het cursorisch onderwijs op de terugkomdag regelmatig 'evaluatie en planning' momenten nodig. Hier wordt terug gekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruit gekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Heldere afspraken over wie wat gaat doen zijn dan van belang. Dit geldt zowel voor de komende onderwijsprogramma's (wat komt er op de agenda en wie gaan het voorbereiden en uitvoeren) als voor het bespreken van wat er verder op de agenda een plaats verdient.
+
Als richtlijn geldt dat er in het eerste jaar drie uur per week aan opdrachten gewerkt wordt. Een groot deel van deze tijd valt samen met het spreekuur: patiëntcontacten zijn doorgaans onderdeel van het uitwerken van de opdrachten. Voor de overige opdrachttijd mag de aios eveneens gebruik maken van de tijd in de praktijk. In overleg met opleider en praktijkassistent(e) wordt daartoe voldoende ruimte gemaakt in de agenda van de aios.  
  
==== Reflectieonderwijs ====
+
De vier verplichte opdrachten sluiten aan bij de vier hoofdthema's van de eerste fase:
De Huisartsopleiding steunt voor een belangrijk deel op de ervaringen in de huisartspraktijk. Op basis van deze ervaringen wordt duidelijk wat het actuele competentieniveau van de aios is en welke leerdoelen een volgende ontwikkelingsstap zouden kunnen ondersteunen. Het (kunnen) reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit formuleren van gerichte leeractiviteiten is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling tot huisarts en de latere beroepsontwikkeling na de opleiding. In het onderwijs is dan ook veel ruimte gereserveerd voor reflectie.
+
# Acute aandoeningen
 +
# Veel voorkomende aandoeningen
 +
# Veel voorkomende chronische aandoeningen
 +
# SOLK 
  
In de terugkomdag-groep werk je samen met collega-aios in eenzelfde opleidingsfase. Daarvan maken we nuttig gebruik door praktijkervaringen aan elkaar voor te leggen en samen te reflecteren op de betekenis daarvan voor je verdere professionele ontwikkeling. Gezamenlijk staan we stil bij vragen als: 'wat leert deze reflectie je?' en 'hoe zet je dit om in een plan van aanpak'?
+
=== Instituutsonderwijs ===
 +
Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vast terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het [[Landelijk opleidingsplan|Landelijk OpleidingsPlan]], zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.
  
Bij de reflectie is de vraag van de inbrenger leidend. Op basis daarvan wordt de verbinding gezocht met ervaringen van andere groepsgenoten en daarna weer terug vertaald naar de oorspronkelijke vraag. De oogst uit de reflecties wordt tevens benut voor het vaststellen van de agenda voor de planning van het 'aios-onderwijs'.
+
De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:
 +
* Reflectieonderwijs
 +
* Aiosonderwijs
 +
* Docentonderwijs/training
 +
* Expertonderwijs
 +
* Supervisie
 +
* Individuele begeleiding aios en koppel
  
==== Supervisie ====
+
==== Reflectieonderwijs ====
Het (kunnen) reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en aanpassing van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In het onderwijs is daarom ook in 1e Huisartsstage ruimte gereserveerd voor supervisie waarin er gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk. In groepjes van 3 worden aios gedurende 12 zittingen door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fase-groep af.  
+
Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie handleiding reflectie.
  
Zie [[Supervisie 1e Huisartsstage]]
+
==== Aiosonderwijs ====
 +
De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de [[Hoofdpagina|Wiki-homepage]] zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.
  
==== Begeleiding ====
+
==== Docentonderwijs en training ====
Bij de begeleiding van de aios staat de ontwikkeling van de gevraagde competenties (competentieprofiel)<!-- comp profiel en LOP graag linken --> in de breedte van het huisartsenvak (LOP) centraal. Van de aios wordt gedurende de opleiding een toenemende zelfsturing gevraagd.
+
Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.
  
=====Individuele begeleiding=====
+
==== Expertonderwijs ====
Wij streven ernaar om de begeleiding door de opleider en de docenten zo in te richten, dat deze zo goed mogelijk aansluit bij het actuele niveau van de aios. Op basis van een reële inschatting daarvan gaat het er vervolgens om hoe de volgende stappen gezet kunnen worden in het verwerven van de competenties van de beginnende huisarts (en uiteindelijk na 3 jaar het eindniveau van de opleiding). Op prestaties van de aios volgt feedback die wordt gerelateerd aan de leeragenda van de aios én het te behalen eindniveau. De opleider heeft hier een cruciale taak, omdat het handelen van de aios hier pas goed zichtbaar wordt.kan worden.
+
Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. Tijdens de eerste huisartsstage is de hoeveelheid expertonderwijs beperkt tot de landelijke STARtclass Huisartsgeneeskunde I en daarnaast in totaal twee a drie themadagen rond Zorg voor het kind, Klinisch redeneren en Chronische zorg.
  
Wij streven ernaar om de begeleiding door de opleider en de docenten zo in te richten, dat deze zo goed mogelijk aansluit bij het actuele niveau van de aios. Op basis van een reële inschatting daarvan gaat het er vervolgens om hoe de volgende stappen gezet kunnen worden in het verwerven van de competenties van de beginnende huisarts (en uiteindelijk na 3 jaar het eindniveau van de opleiding). Op prestaties van de aios volgt feedback die wordt gerelateerd aan de leeragenda van de aios én het te behalen eindniveau. De opleider heeft hier een cruciale taak, omdat het handelen van de aios hier pas goed zichtbaar wordt.
+
==== Supervisie ====
 +
Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en ontwikkelingen van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In het onderwijs is daarom in de eerste huisartsstage ruimte gereserveerd voor supervisie, waarin er gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk. In groepjes van drie worden aios gedurende tien bijeenkomsten door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fasegroep af. Zie [[Supervisie 1e Huisartsstage]].  
  
Door gerichte opdrachten aan zichzelf te formuleren helpt de aios zichzelf om richting te geven aan de ontwikkeling tot huisarts. Het leren in de Huisartsopleiding wordt daarbij voortdurend geënt op de 'zone van naaste ontwikkeling', d.w.z. sluit aan bij het niveau van kennis en vaardigheden van dat moment.
+
==== Evaluatie en planning ====
 +
Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.
  
Individuele begeleiding staat hierbij centraal. De opleiders en docenten volgen de ontwikkelingen van de aios op meerdere manieren: middels observaties en video's in de praktijk, via de inbreng op de terugkomdag, via de ingeleverde opdrachten en middels de toetsresultaten. De aios maakt het mogelijk om de begeleiding zo goed mogelijk af te stemmen op de individuele leerbehoeften door zelf actief leerdoelen te formuleren en zich ´toetsbaar´ op te stellen. Alleen dan is de ontwikkeling van de aios goed te volgen én begeleidbaar.  
+
==== Individuele begeleiding aios en koppel ====
 +
Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving [https://canvas.vu.nl/login/canvas Canvas] waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de ''driehoek'' van aios-opleider-docent.
  
=====Voortgangsgesprekken=====
+
=== Voortgang en beoordeling ===
Een belangrijk middel om invulling te geven aan de individuele begeleiding zijn de 'voortgangsgesprekken' met de opleider en één van de vaste docenten (minimaal 3x per jaar). Er wordt dan allereerst teruggekeken naar het functioneren van de aios in de afgelopen periode en een inschatting gemaakt van het getoonde niveau van functioneren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de '''Com'''bel, de competentie '''be'''oordelings '''l'''ijst. De Thema's en de Kenmerkende Beroepsactiviteiten uit het LOP dienen daarbij als selectie-hulp voor betekenisvolle praktijkervaringen uit de afgelopen periode.
+
Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst [[ComBeL]] dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het [[Landelijk opleidingsplan|Landelijk OpleidingsPlan]] (LOP) geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien. Zo zal de competentie Communicatie tijdens de eerste huisartsstage beoordeeld worden in de context van een consult rond een veelvoorkomende klacht, of in de context van een spoedeisend consult.
  
In het tweede deel van het voortgangsgesprek wordt de 'oogst' uit het eerste deel omgezet in actiepunten en verder vooruit geblikt naar nieuwe leerdoelen/ thema's voor de eerstvolgende periode. De aios maakt een verslag van de voortgangsgesprekken; hierin worden de leerdoelen voor de komende periode beschreven. Dit verslag wordt aangevuld en geaccordeerd door de opleider resp. de docent. De aios stelt op basis hiervan zijn IOP bij (dat dus minimaal 1x per 4 maanden herzien wordt; ook eerdere versies blijven bewaard). Een format voor de voorbereiding van de voortgangsgesprekken is te vinden in de sectie<!-- graag linken --> Toetsing en beoordeling Jaar 1.(Procedure voortgangsgesprekken en exitgesprek)
+
Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK). Na zes maanden is er de BasisConsultvoeringsToets (BCT), waarin de arts-patiëntcommunicatie door externe beoordelaars middels video-opnames wordt getoetst.
  
De opleider en docent vervullen op die manier hun coachende rol bij het faciliteren en concretiseren van de leeractiviteiten van de aios. Op de paralleldagen en tijdens praktijkbezoeken stemmen opleiders en docenten hierover af. Wij beschouwen de aios als de eerste ´eigenaar´ van dit proces. Door toenemend  het voortouw te nemen in de voortgangsgesprekken illustreert de aios de mate van zelfsturing en professionaliteit.
+
Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. De aios is verantwoordelijk voor de verslaglegging van alle voortgangs- en beoordelingsmomenten in het [https://www.portfolio-artsenopl.nl/hn/ e-portfolio]. Dit staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina [[Toetsing en beoordeling|Toetsing en Beoordeling]]. Op de pagina [[Verplichtingen aios]] staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.
  
=====Studiebegeleiding=====
+
{| class="clickablecell" style="text-align:center; color: white; background-color: #ffffff; width: 100%;"
Als belangrijke lacunes zichtbaar worden of de leerontwikkeling stagneert, proberen aios, docent en opleider in samenspraak hierin verbetering te brengen: bijvoorbeeld door aanpassingen in de leeragenda en/ of extra begeleiding en de voortgang hierin te bewaken. Lukt het niet om (voldoende) verbetering te realiseren en komt daardoor de voortzetting van de opleiding in gevaar, dan kan door de Teamleider extra hulp in de vorm van studiebegeleiding worden ingeschakeld. Dit gebeurt meestal door een ervaren staflid (niet de vaste docent) die zich oriënteert op wat er aan de hand is, een aanvullend leertraject afspreekt met de aios en dit begeleidt. Studiebegeleiding is vrijwillige hulp; de studiebegeleider rapporteert niet zonder medeweten van de aios aan de teamleider. De resultaten worden zichtbaar in wat de aios laat zien in de praktijk en op de terugkomdag. Afspraken over wat de aios moet laten zien worden in afstemming tussen opleider en docenten gemaakt. Een begeleidingstraject duurt maximaal enkele maanden en kan een verlenging van de opleiding met zich mee brengen.
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 33%; background-color:#4ea24e;" |'''[[Verplichtingen 1e Huisartsstage|<span style="color:white">Verplichtingen<br />1e Huisartsstage</span>]]'''
 
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 16%; background-color:#228b22;" |'''[[Verplichtingen Klinische stage|<span style="color:white">Klinische<br />stage</span>]]'''
=== Portfolio ===
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 2%; background-color: white;" |
{{E-portfolio}}
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 8%; background-color:#4aa6ff;" |'''[[Verplichtingen CZ stage|<span style="color:white">CZ<br />stage</span>]]'''
 
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 8%; background-color:#1c86ee;" |'''[[Verplichtingen GGZ stage|<span style="color:white">GGZ<br />stage</span>]]'''
=== Canvas ===
+
| class="clickablecell" style="text-align:center; height:80px; width: 33%; background-color:#1874cd;" |'''[[Verplichtingen 2e Huisartsstage|<span style="color:white">Verplichtingen<br />2e Huisartsstage</span>]]'''
Ter ondersteuning van de opleiding maken we voor de aios-groep en parallel hieraan draaiende opleiders-groep gebruik van Canvas als leeromgeving. Dit is het belangrijkste communicatiekanaal tussen aios, docenten en huisartsopleiders voor actuele zaken die het cursorich onderwijs betreffen. Iedere aios beschikt hiermee over een eigen 'brievenbus' voor het inleveren van werk- documenten, opdrachten en presentaties waarop feedback gevraagd wordt. Daarnaast is er ook per groep en per aios ruimte voor documenten en stukken van algemener belang (zoals relevante artikelen, websites, e.d.).
+
|}
 
 
Om de opleiding te kunnen volgen is dan ook een absolute voorwaarde, dat je beschikt over een snelle internettoegang. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc- emailadres. Om misbruik te voorkomen dient de toegangscode regelmatig geactualiseerd te worden. De aios ontvangt hierover tijdig bericht van het instituut.
 
  
Vragen over Canvas stuur je naar [mailto:canvas-ho@vumc.nl canvas-ho@vumc.nl]
 
  
=== Opdrachten ===
+
=== Individualisering opleiding ===
Opdrachten vormen de 'brug' tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Middels de opdrachten besteedt de aios gericht aandacht aan concrete leerdoelen. De aios is in de CAO gerechtigd om per week 3 uur opdrachttijd in de praktijk te reserveren. Deze 'werktijd' is bedoeld als reservoir voor specifieke opdrachtgerelateerde taken. De invulling ervan is voorbehouden aan de aios. De praktijkassistente dient in die tijd dan ook niet zonder overleg met de aios diens spreekuur in te vullen. Door in de praktijk 'opdrachttijd' te reserveren ontstaat er bijvoorbeeld ruimte om een casuspresentatie voor te bereiden, een herhalingsconsult bij een chronische patiënt of een SOLK-patiënt te plannen of andere vormen van gericht patiëntcontact te plannen die behalve aan de patiëntenzorg óók bijdragen aan de eigen ontwikkeling of het cursorische onderwijs op de terugkomdag. Behalve voor geselecteerde patiëntencontacten kan de opdrachttijd ook benut worden voor werkzaamheden die hieruit voortkomen zoals literatuuronderzoek, collegiaal overleg en verslaglegging.  
+
Binnen het beschreven curriculum heeft de aios veel te kiezen. Aios met relevante werkervaring voorafgaand aan de opleiding kunnen vrijstellingen voor stages aanvragen. Aios hebben, binnen wettelijke kaders, een rol in het kiezen van welk soort externe stage zij willen volgen. Dit alles wordt vastgelegd in het Individueel opleidingsschema (IOS). In de tweede fase is er een aanbod van expertonderwijs en zijn er differentiatiemogelijkheden. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan.
  
====Vier verplichte opdrachten====
 
De vier verplichte opdrachten sluiten aan bij de vier hoofdthema's:
 
# Acute aandoeningen
 
# Veel voorkomende aandoeningen
 
# Veel voorkomende chronische aandoeningen
 
# SOLK
 
Iedere aios moet gedurende het jaar voor elk van deze thema's minimaal één opdracht uitvoeren en daarover rapporteren op de terugkomdag. Hiermee kan geborgd worden dat de aios zich gericht bezig houdt met een opdracht die is afgeleid uit de hoofdthema's naast de reguliere patiëntenzorg. De presentatie van de resultaten van die opdracht aan de opleider en/of tijdens het cursorisch onderwijs geldt als één van de voorbeelden van een prestatie waarmee de aios zich toetsbaar opstelt (zie ook Toetsprogramma). Het verdient wellicht aanbeveling dat voor de invulling van de opdracht, je patiëntcontacten kiest waarbij je bovengemiddeld betrokken bent.
 
  
Ten aanzien van de wijze waarop de aios de opdrachten invult bestaat keuzevrijheid; je kunt een eigen opzet kiezen of gebruik maken van een voorbeeld.
+
=== Onderwijsinformatiesystemen ===
 
+
Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen:
Voor deze tweede variant kun je kiezen uit de voorbeeldopdrachten in [[Opdrachten 1e Huisartsstage]] binnen de 4 hoofdthema's. Een concept opdracht leg je voor aan je opleider en/ of docenten. Zij geven feedback gericht op de doelstelling van de opdracht en het plan van aanpak. Speciaal gelet zal worden op de concretisering van het beoogde resultaat en de wijze van toetsing.
+
* [[E-portfolio]]. Een online portfolio waarin de aios opneemt: alle ComBel's en voortgangsadviezen, alsmede de reflectieverslagen na de voortgangsgesprekken, de verklaringen dienstdoen, supervisiebeoordelingen.
 
+
* [[Canvas]]. De interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties. Ook het rooster is opgenomen in Canvas.
De voortgang en de resultaten van het werken aan deze opdrachten worden regelmatig besproken met de opleider en in de voortgangsgesprekken met de docent (zie Toetsprogramma').
+
* [https://hovumc.nl/wiki HOVUmc-Wiki]. Deze open, online informatiebron bevat een groot aantal onderwijsbouwstenen, gerangschikt onder vijftien [[leerlijnen]]. Een bouwsteen bevat informatie over een bepaald onderwerp. De bouwstenen zijn bruikbaar bij het maken van onderwijs door aios en docenten, ter ondersteuning van het praktijkleren, voor zelfstudie en voor leergesprekken. Naast onderwijsinhoudelijke informatie bevat de Wiki alle handleidingen en regelgeving van de opleiding.
 
+
* [[Video opnames van consulten|Video-platform]]. Dit is een beveiligde online omgeving waar aios video-opnames van consulten uploaden om later terug te kijken met de opleider, de docenten of de terugkomdaggroep. Ook vindt via dit platform de beoordeling voor de BasisConsultvoeringsToets en de consultvoeringstoets van de tweede huisartsstage plaats.
Voor de beschrijving van opdrachten hanteren we een voorbeeld- format: Doel, Activiteit, Resultaat, Tijd en Nabespreking (de DART-N). Deze structuur biedt houvast bij het concretiseren van opdrachten. Om de kwaliteit van een opdracht te toetsen kun je gebruik maken van het DART-N evaluatieformulier.
+
* [[Webmail]]. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc-account.  
 
 
==== Eigen opdrachten ====
 
Naast de verplichte opdrachten over de 4 hoofdthema´s, formuleer je in het [[IOP]] ook andere leerdoelen met behulp van het DART-N format. Je kunt dit zien als 'eigen' opdrachten.
 
 
 
'Eigen' opdrachten komen dan voort uit persoonlijke leerdoelen. Ze vormen een illustratie van de wijze waarop je bezig bent je de competenties eigen te maken uit het [[Competentieprofiel van de huisarts|Competentieprofiel]]. Inspiratie voor het formuleren van opdrachten kun je ook halen uit de [[Thema en KBA|KBA]]'s. Je ontwerpt ze zelf (in samenspraak met de opleider en/of de docenten) naar aanleiding van reflectie en feedback.
 
 
 
De aios beoogt met de uitvoering ervan de persoonlijke leerdoelen te behalen, die beschreven staan in het eigen IOP. De afronding van deze opdrachten worden besproken bij de afronding van de betreffende DART-N.
 
 
 
=== Toetsing & Beoordeling ===
 
Met ingang van maart 2014 geldt het [[Toetsprogramma HOVUmc]] voor alle betrokkenen (aios, opleiders en docenten) voor hoe de beoordeling van de aios Huisartsgeneeskunde bij HOVUmc wordt ingevuld. In dit programma worden de criteria beschreven die beoordelaars gebruiken voor de beoordeling van de prestaties van de aios, zie:
 
* [[Verplichtingen 1e Huisartsstage]], geeft het volledige overzicht van toetsen en overige verplichtingen.
 
* [[Toetsing_en_beoordeling#Tijdpad_1e_Huisartsstage|Tijdpad toetsing en beoordeling]], geeft een chronologisch overzicht van de verplichtingen neergelegd in het [[Toetsprogramma HOVUmc]].
 
 
 
=== Vaardighedenonderwijs ===
 
Onze overtuiging is dat medische vaardigheden voornamelijk in de opleidingspraktijk geleerd worden. De opleider heeft hier een belangrijke rol. Door vaardigheden van aios te observeren ontstaat zicht op wat de aios in welke fase van de opleiding toevertrouwd kan worden. Voor het aanleren van voor de aios nieuwe vaardigheden kan de volgende volgorde van leermomenten gebruikt worden: - voordoen door de opleider, observatie door aios, evt nadere studie en training aios, - aios voert uit onder supervisie van opleider, - aios voert zelfstandig uit. Indien gewenst kan de aios gedurende een korte aanvullende stage de bekwaamheid verwerven voor die vaardigheden die in de eigen opleidingspraktijk niet geleerd kunnen worden. Indien gewenst kan aanvullend hierop in het cursorisch onderwijs aandacht besteed aan die vaardigheden die in de praktijk onvoldoende geoefend kunnen worden. Wij maken daarbij gebruik van de onderstaande hulpmiddelen:
 
 
 
====Fantomen====
 
Er is een aantal fantomen beschikbaar op het instituut (tip: reserveer deze tijdig via reserveringsformulier) waarmee in groepjes geoefend kan worden en het is natuurlijk ook mogelijk om in groepjes aios vaardigheden te laten oefenen op elkaar. Docenten zie: Vaardighedenonderwijs.
 
 
 
====Toetsstations====
 
Er zijn ongeveer 50 Toetsstations en 12 Scoringslijsten beschikbaar. De keuze tussen welke vaardigheidstoetsen het best in de praktijk uitgevoerd kunnen worden en welke tijdens het cursorisch onderwijs wordt ingegeven door de prevalentie: veel voorkomend in de praktijk, zeldzamer op de terugkomdag.
 
Tijdens de evaluatie- en planningsgesprekken kunnen op grond van de leerwensen in de groep afspraken gemaakt worden voor onderwijs in vaardigheden tijdens het aios-onderwijs. Als je via andere bronnen kennis hebt van belangwekkende actuele onderwijsprogramma's, toetsen of trainingen, aarzel niet om dit kenbaar te maken; dit levert vaak waardevolle aanvullingen op!
 
 
 
==== Zelfstudieprogramma's ====
 
 
 
=== Diensten doen ===
 
Het doen van diensten op de HAP (HuisArtsenPost) waaronder de opleidingspraktijk ressorteert, is een wezenlijk onderdeel in het verwerven van vaardigheid in het verlenen van acute zorg. Zie voor meer informatie de brochure Diensten in de HAP. Op de eerste paralleldag voor opleiders wordt daarom aandacht gevraagd voor de regelgeving, de beoordeling van het doen van diensten en de verantwoordelijkheden van de opleider en de HAP.
 
 
 
De opleider begeleidt de aios bij het met toenemende zelfstandigheid diensten gaan doen. De opleider observeert de aios tijdens de dienst en begeleidt de aios actief bij het verwerven van de hiervoor benodigde competenties. De opleider stelt uiteindelijk, in overleg met de HAP, vast of de aios in staat is op verantwoorde wijze zelfstandig diensten te doen en vult dan de Verklaring van overdracht van de begeleiding van een aios.pdf in.
 
 
 
De Huisartsenpost kan een kopie van deze verklaring van de aios vragen vóór deze er zelfstandig diensten mag doen. Als richtlijn geldt dat dit niveau doorgaans in de laatste maanden van Jaar 1 bereikt kan worden.
 
Tijdens zelfstandige diensten wordt wel van de opleider geëist dat deze voor overleg bereikbaar is en zo nodig binnen korte tijd ter plekke de aios komt ondersteunen. Eventueel kan de opleider deze taak overdragen aan een collega-opleider van dezelfde Dienstenpost. Op alle posten is een coördinerende opleider aanwezig, die het diensten doen door aios op de HAP faciliteert en bewaakt.
 
 
 
De Registratiecommissie Geneeskundig Specialismen (RGS) geeft als richtlijn voor de erkenning over het doen van diensten aan:
 
 
 
Elke aios doet minimaal 5 diensten per kwartaal.
 
De opleider geeft op het beoordelingsformulier aan of aan deze randvoorwaarde is voldaan.
 
Aan het eind van Jaar 1 wordt de aios beoordeeld op zijn prestaties met betrekking tot het dienstdoen.
 
 
 
In de [[Leidraad diensten|Leidraad voor het leren dienstdoen.pdf]] vindt je de richtlijnen voor de diensten, hierin wordt aandacht besteed aan:
 
*De gedane diensten, de soort diensten en de mate van zelfstandigheid.
 
*[https://www.reanimatieraad.nl/content/?code=mqEapxuc32mCdzrPQmyNSPZhCrw5VPY8 Een certificaat] van een recent (max. 2 jaar geleden) succesvol afgeronde cursus BLS/AED.
 
*De leerpunten die tijdens het dienst doen zijn opgedaan.
 
*De beoordelingen door de huisartsopleider en de 'Verklaring Zelfstandig Diensten Doen'.
 
 
 
Met het formulier Verklaring van overdracht van de begeleiding van een aios.pdf wordt het dossier van Jaar 1 afgesloten.
 
 
 
=== Opleiding van Opleiders: Paralleldagen ===
 
<div class="panel-group" id="accordion">
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 1 - Maand 1">
 
'''Ochtend (hao's):'''
 
*Korte kennismaking, o.a. is men beginnend (LG 1+2), gevorderd (LG 3+4) of ervaren (LG 5)
 
*Reflectieronde
 
*Eigen leerthema's/IOP-hao's (bv. uit laten wisselen en doorvragen in twee- of drietallen)
 
*Inventariseren expertise en leerwensen (IOP) opleiders
 
*Introductie & motivatie voor wederzijdse praktijkbezoeken (voor hao's facultatief)
 
*Opzet Jaar 1 (thema's, opdrachten, diensten doen, onderwijsprogramma's, invulling paralleldagen - let op dat de verplichte onderwijsprogramma's (APC, Beleid en Beheer, EBM, POH/ ass.) van dit jaar ook worden ingepland!)
 
 
 
'''Koppelmiddag (hao's en aios):'''
 
*Voortgangsgesprekken en maken/bespreken eerste IOP-aios
 
*Toetsing praktijkhandelen (observaties, video's)
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 2 - Maand 3">
 
*Reflectieronde
 
*Introductie thema acute en veelvoorkomende zorg
 
*LHK-toets en rol opleider
 
*1e voortgangsgesprek hao-aios
 
*ICPC- codering; registratie patiëntcontacten
 
*APC-onderwijs: introductie Silverman en gebruik communicatiewiel
 
*Praktijkbezoeken plannen
 
*Zelfstandige periode
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 3 - Maand 4/5 (Tussen bijeenkomst 3 en 4 vindt een praktijkbezoek plaats)">
 
*Reflectieronde
 
*Voorbereiden beoordeling 6 mnd, gebruik KBA's en ComBeL
 
*2e voortgangsgesprek hao-aios, m.n. beoordelen én coachen
 
*Planning praktijkbezoeken
 
*Stand van zaken diensten doen aios
 
*Bespreken pre-toets APC
 
*Reminder 1e hao-aios-toets
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 4 - Maand 7">
 
*Reflectieronde: thema Beoordeling en vervolgactiviteiten
 
*Basis Consultvoerings Toets
 
*Introductie thema Veelvoorkomende chronische problematiek, o.a. samenwerking aios-POH
 
*Vaardigheidstraining m.b.v. toetstations & praktijkscorelijsten
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 5 - Maand 9">
 
'''Ochtend:'''
 
*Reflectieronde
 
*LHK van de opleider (kort)
 
*Beoordeling na 9 maanden opleiding Jaar 1
 
*3e voortgangsgesprek hao-aios
 
*Verklaring zelfstandig dienst doen
 
*Introductie thema SOLK
 
'''Middag:'''
 
*Hao-keuzeworkshops (let op: wordt centraal aangeboden!)
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion" heading="Paralleldag 6 - Maand 11">
 
*Reflectieronde
 
*4e voortgangsgesprek hao-aios
 
*IOP jaar 2 en overdracht
 
*IOP-hao, o.a. leerervaringen tijdens de meerdaagse en evaluatie/winst wederzijdse praktijkbezoeken hao's
 
*Voortgang praktijkopdrachten
 
*Bespreking resultaten beoordeling paralleldagen en docenten door hao's
 
*Afronding & evaluaties (LEOH, docentbeoordeling, opleidersbeoordeling)
 
</accordion>
 
</div>
 
  
 
{{witregel}}
 
{{witregel}}

Versie van 19 feb 2020 om 15:39


Handleiding 1e huisartsstage

Deze handleiding biedt een praktische beschrijving van het praktijkleren en het instituutsonderwijs tijdens de eerste huisartsstage.


Doelen en globale inhoud

In deze stage leert de aios het dagelijks werk van de huisarts uit te voeren. Huisartsgeneeskundige kennis en vaardigheden, besliskunde en arts-patiëntcommunicatie staan daarbij centraal. De volgende thema's uit het Landelijk OpleidingsPlan krijgen extra aandacht:

  • Korte-episode zorg
  • Spoedeisende zorg
  • Chronische zorg
  • SOLK


Opbouw in trimesters

Het onderwijs tijdens de eerste huisartsstage is opgedeeld in vier trimesters, elk met een eigen handleiding.

In de tweede of derde maand van de opleiding neemt de aios deel aan de landelijke vierdaagse STARtclass Huisartsgeneeskunde I (Spoedeisende zorg). Deze cursus bereidt de aios voor op acute situaties, zowel overdag als tijdens ANW-diensten. Het afronden van de cursus is voorwaardelijk om gedurende de huisartsopleiding diensten op de huisartsenpost te kunnen doen.

   

Onderwerpen:

  • Top 20 Veel voorkomende aandoeningen
  • Eenmalige contacten.

Leerlijnen:

Doelen:

  • De meeste veel voorkomende acute aandoeningen in de huisartspraktijk of op de huisartsenpost onder supervisie van de hao diagnosticeren en verwijzen dan wel zelf behandelen
  • Veel voorkomende aandoeningen in de huisartspraktijk (top 20) zelfstandig adequaat afhandelen voor zover het gaat om eenmalige ongecompliceerde contacten

Werkwijze:

  • Handleiding 1e Trimester.
  • Opdrachten 'Acute aandoeningen' (Self-Assessment Acute Problematiek) en 'Veel voorkomende aandoeningen' (Self *assessment Top 20 Veel voorkomende aandoeningen) formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten met de opleider en soms ook in de aios-groep
  • Ondersteunend 'aios-onderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • De veel voorkomende acute aandoeningen in de huisartspraktijk of bij het werken op de huisartsenpost zelfstandig diagnosticeren en verwijzen dan wel zelf behandelen
  • Veel voorkomende aandoeningen in de huisartspraktijk (top 50) zelfstandig afhandelen, ook als het gaat om meerdere contacten in één ziekte-episode

Werkwijze:

  • Handleiding 2e Trimester
  • Opdrachten 'Acute aandoeningen' (Self-Assessment Acute Problematiek) en 'Veel voorkomende aandoeningen' (Top 50 diagnoses in de huisartspraktijk) formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten met de opleider en soms ook in de aios-groep
  • Ondersteunend 'aios-onderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • Bij Astma/COPD, diabetes mellitus en hart- en vaatziekten risico inventarisatie, herkenning, diagnostiek en initiële behandeling conform de NHG- standaarden uitvoeren.

Werkwijze:

  • Handleiding 3e Trimester
  • Astma/COPD
  • Diabetes Mellitus
  • Programma's hart- en vaatziekten
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten
  • Ondersteunend 'aios-onderwijs'

Thema's:

Doelen:

  • Kennismaken met diagnostiek bij lichamelijk onbegrepen klachten (toepassen NHG-Standaard)
  • Patiënten met lichamelijk onbegrepen klachten effectief geruststellen en adviseren
  • Naast somatische ook psychosociale en contextuele aspecten bespreken met de patiënt (SCEGS toepassen)
  • Uitleggen welke cognitieve technieken ingezet kunnen worden in de begeleiding bij lichamelijk onbegrepen klachten

Werkwijze:

  • Handleiding 4e Trimester
  • Opdrachten lichamelijk onbegrepen klachten formuleren en uitvoeren
  • Bespreken voortgang en resultaten opdrachten
  • Ondersteunend 'aios-onderwijs

Praktijkleren

Leren in de dagpraktijk

De aios leert het vak in de huisartspraktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:

  • Een voldoende en divers patiëntenaanbod. Huisartsgeneeskunde is een breed vak. Het is van belang dat aios die breedte ook in hun eigen spreekuur ervaren. Vooral in de tweede huisartsstage is het van belang met de opleider en praktijkassistent(e) samen te zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk spreekuur, met onder andere voldoende patiënten met complexe problematiek. Uit onderzoek binnen de huisartsopleiding is gebleken dat met name de meer complexe problematiek niet altijd vanzelf bij de aios terechtkomt.
  • Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is regelmatig overleg met, en observatie door, de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Deze balans wordt onder andere mogelijk gemaakt door:
    • Dagelijkse leergesprekken van een uur, naast ad-hoc-overleg over individuele patiënten.
    • Regelmatige (bij voorkeur wekelijkse) observatiespreekuren, naast ad-hoc-observaties.
    • Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
    • Voortgangsgesprekken.

Leren op de huisartspost

Een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP). De aios draait daarom ook diensten op de HAP. Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is voor het leren en de patiëntveiligheid. De mate van zelfstandigheid van de aios op de HAP is geformaliseerd middels bekwaamheidsverklaringen. Zie de Leidraad voor het leren dienstdoen.pdf

Leren met praktijkopdrachten

Praktijkopdrachten vormen een brug tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Een praktijkopdracht geeft richting aan het leren in de praktijk. De opleiding kent een aantal verplichte praktijkopdrachten. Daarnaast zijn er vrijwillige praktijkopdrachten of 'eigen opdrachten' die de aios voor zichzelf bedenkt om individuele leerdoelen te bereiken.

Leerdoelen en opdrachten worden vastgelegd in het IOP. Docent en opleider hebben een coachende rol bij het komen tot leerdoelen en zinvolle opdrachten. De aios krijgt aan het begin van het jaar toelichting op de opdrachten en geeft deze verder zelf vorm. De resultaten van deze opdrachten worden regelmatig besproken met de opleider en/of docent.

Opdrachttijd

Als richtlijn geldt dat er in het eerste jaar drie uur per week aan opdrachten gewerkt wordt. Een groot deel van deze tijd valt samen met het spreekuur: patiëntcontacten zijn doorgaans onderdeel van het uitwerken van de opdrachten. Voor de overige opdrachttijd mag de aios eveneens gebruik maken van de tijd in de praktijk. In overleg met opleider en praktijkassistent(e) wordt daartoe voldoende ruimte gemaakt in de agenda van de aios.

De vier verplichte opdrachten sluiten aan bij de vier hoofdthema's van de eerste fase:

  1. Acute aandoeningen
  2. Veel voorkomende aandoeningen
  3. Veel voorkomende chronische aandoeningen
  4. SOLK

Instituutsonderwijs

Drie tot vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van circa 14 aios en 2 docenten: een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. De vast terugkomdag in de eerste fase is de dinsdag, in de tweede fase de donderdag. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. het instituutsonderwijs is deels vraaggestuurd: de aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk OpleidingsPlan, zelf welke onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm.

De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:

  • Reflectieonderwijs
  • Aiosonderwijs
  • Docentonderwijs/training
  • Expertonderwijs
  • Supervisie
  • Individuele begeleiding aios en koppel

Reflectieonderwijs

Feedback en reflectie zijn essentieel voor het zelfsturend leren van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma's voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback op deze praktijkervaringen krijgt de aios meer grip op de ervaring, en handvatten voor de verdere professionele ontwikkeling. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep. Zie handleiding reflectie.

Aiosonderwijs

De aiosgroep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het aiosonderwijs te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aiosonderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki-homepage zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs.

Docentonderwijs en training

Naast het aiosonderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertisegebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten onder meer trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisartsdocenten geven onderwijs over medisch-inhoudelijke onderwerpen, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuw thema.

Expertonderwijs

Expertonderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. Tijdens de eerste huisartsstage is de hoeveelheid expertonderwijs beperkt tot de landelijke STARtclass Huisartsgeneeskunde I en daarnaast in totaal twee a drie themadagen rond Zorg voor het kind, Klinisch redeneren en Chronische zorg.

Supervisie

Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en ontwikkelingen van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios en huisarts. In het onderwijs is daarom in de eerste huisartsstage ruimte gereserveerd voor supervisie, waarin er gewerkt wordt aan verdieping ten aanzien van persoonlijke thema's in het werk. In groepjes van drie worden aios gedurende tien bijeenkomsten door een supervisor begeleid. Dit onderwijs speelt zich dus buiten de fasegroep af. Zie Supervisie 1e Huisartsstage.

Evaluatie en planning

Om het cursorisch onderwijs voor een komende periode voor te bereiden zijn er op de terugkomdag regelmatig evaluatie- en planningsmomenten nodig. Hier wordt teruggekeken naar de voorafgaande periode (wat beviel, wat werd gemist) en vooruitgekeken naar het onderwijs in de komende periode (leerwensen aios binnen het kader van de opleidingsperiode en andere wensen). Er worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen.

Individuele begeleiding aios en koppel

Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving Canvas waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios uploadt, zoals het Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Naast de aios begeleidt de docent ook dienst opleider (tijdens de parallel- en koppeldagen) en het aios-opleiderkoppel, bijvoorbeeld door praktijkbezoeken af te leggen en voortgangsgesprekken bij te wonen. We spreken hierbij van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Voortgang en beoordeling

Elke vier maanden zijn er voortgangsgesprekken, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent. De competentieontwikkeling van de aios in de afgelopen periode wordt besproken en er wordt vooruitgekeken naar welke leerdoelen centraal zullen staan in de volgende periode. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver deze is ten opzichte van het competentieprofiel huisarts. De competentieboordelingslijst ComBeL dient hierbij als onderlegger en beoordelingsinstrument. De thema's van het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) geven de context waartegen de competentieontwikkeling wordt bezien. Zo zal de competentie Communicatie tijdens de eerste huisartsstage beoordeeld worden in de context van een consult rond een veelvoorkomende klacht, of in de context van een spoedeisend consult.

Twee keer per jaar maakt de aios de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK). Na zes maanden is er de BasisConsultvoeringsToets (BCT), waarin de arts-patiëntcommunicatie door externe beoordelaars middels video-opnames wordt getoetst.

Opleider en docent hebben een coachende rol bij de leeractiviteiten van de aios. Daarnaast hebben opleider en docent een beoordelende rol bij de competentieontwikkeling van de aios. De aios is verantwoordelijk voor de verslaglegging van alle voortgangs- en beoordelingsmomenten in het e-portfolio. Dit staat uitgebreid beschreven op de Wiki-pagina Toetsing en Beoordeling. Op de pagina Verplichtingen aios staat een overzicht van alle verplichtingen per stage.

Verplichtingen
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Verplichtingen
2e Huisartsstage


Individualisering opleiding

Binnen het beschreven curriculum heeft de aios veel te kiezen. Aios met relevante werkervaring voorafgaand aan de opleiding kunnen vrijstellingen voor stages aanvragen. Aios hebben, binnen wettelijke kaders, een rol in het kiezen van welk soort externe stage zij willen volgen. Dit alles wordt vastgelegd in het Individueel opleidingsschema (IOS). In de tweede fase is er een aanbod van expertonderwijs en zijn er differentiatiemogelijkheden. Congresbezoek kan een aantal terugkomdagen vervangen. Bestuursactiviteiten bij de LOVAH (Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen) kunnen deels in opleidingstijd worden gedaan.


Onderwijsinformatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen:

  • E-portfolio. Een online portfolio waarin de aios opneemt: alle ComBel's en voortgangsadviezen, alsmede de reflectieverslagen na de voortgangsgesprekken, de verklaringen dienstdoen, supervisiebeoordelingen.
  • Canvas. De interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties. Ook het rooster is opgenomen in Canvas.
  • HOVUmc-Wiki. Deze open, online informatiebron bevat een groot aantal onderwijsbouwstenen, gerangschikt onder vijftien leerlijnen. Een bouwsteen bevat informatie over een bepaald onderwerp. De bouwstenen zijn bruikbaar bij het maken van onderwijs door aios en docenten, ter ondersteuning van het praktijkleren, voor zelfstudie en voor leergesprekken. Naast onderwijsinhoudelijke informatie bevat de Wiki alle handleidingen en regelgeving van de opleiding.
  • Video-platform. Dit is een beveiligde online omgeving waar aios video-opnames van consulten uploaden om later terug te kijken met de opleider, de docenten of de terugkomdaggroep. Ook vindt via dit platform de beoordeling voor de BasisConsultvoeringsToets en de consultvoeringstoets van de tweede huisartsstage plaats.
  • Webmail. Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc-account.

  Overzichten stage handleidingen

Handleiding
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Handleiding
2e Huisartsstage