Als het consult vastloopt: de kunst van Klinisch Redeneren (KR)

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken



Leerlijn korte episode zorg
Auteur

Em. prof. dr. Henk de Vries
huisars n.p.
dr. Yeun Ying Wong
huisarts
Jolijn de Graaff
huisartsdocent

Stage

1e Huisartsstage
2e Huisartsstage

KBA

1. Consult filteren
2. Consult-basis
3. Aanvullende diagnostiek
4. Behandeling en beleid
6. Afsluiten episode
8. Voorlichting en advies

Competenties

Medisch handelen
Communicatie
Professionaliteit
Aandachtsgebied diversiteit

Leerplek

Leergesprek
Praktijkleren
Onderwijsprogramma
Zelfstudie

Relevantie

Het klinisch redeneren is een belangrijke medische basisvaardigheid voor de huisarts. Bij elk patiëntencontact wordt dit toegepast. Hierbij heb je als dokter regelmatig een gevoel van onzekerheid. Dat is een onmisbaar signaal van het klinisch redeneren. Onzekerheid maakt dat je dingen heroverweegt, je differentiële diagnose uitbreidt of bijstelt en andere vervolgstappen overweegt. Het behoedt je voor tunnelvisie.

Met andere woorden: onzekerheid hoort bij het huisartsenvak. We werken veelal met waarschijnlijkheidsdiagnosen, en maken gebruik van de tijd en het beloop van een klacht die vaak richting geven naar de definitieve diagnose.

Het is de taak van een huisartsopleider en -docent om de aios te begeleiden in het huisartsgeneeskundig klinisch redeneren van de aios. De ene aios heeft er namelijk meer moeite mee dan de ander.

CF Stolper schreef over diagnostisch denken het volgende: 'Leren omgaan met onzekerheid, reflectie en feedback over diagnostische processen maakt van huisartsen ervaren besliskundigen'[1]. Huisartsopleiders hebben een grote invloed op dit proces: de aios moet zich vrij voelen om vragen te stellen en te reflecteren op haar klinisch denken.

In de eerste maanden is begeleiden en ondersteunen van de aios in het proces van klinisch redeneren dus een kunst voor de opleider:

  •     Aios, die uit de kliniek komen, hebben een grote omslag in medisch denken en handelen te maken: aantonen vs uitsluiten van een diagnose.
  •     Terwijl ervaren opleiders een database van ziektescripts (zie ook Bouwsteen Ziektescripts) en (onbewust) kennis van epidemiologie hebben, én ze hebben leren omgaan met de onzekerheid van het moment.

We weten dat ervaren huisartsen redeneren via andere ‘patronen’ van herkenning (zie ook Bouwsteen Ziektescripts). O.a. daardoor kunnen er momenten zijn waarbij aios en opleider elkaar niet volgen in het klinisch medisch denken.

  •     Naast het technisch klinisch redeneren ervaart de aios ook veel omstandigheden, die haar het denken moeilijker maken. Het is evident dat het klinisch redeneren verstoord kan worden door factoren die de (huis)arts onzeker maken: klinisch redeneren en arts- patiënt-communicatie (APC) hebben een grote invloed op elkaar. Video-consulten van aios toont dit verband (ook voor docenten) goed aan.

Om goed te kunnen blijven communiceren in de verschillende situaties die zich voordoen verwijzen we naar de leerlijn APC.  Dit is veelal derdejaars stof. 

Na de eerste maanden van de opleiding is het belangrijk om (de voortgang in) huisartsgeneeskundig klinisch redeneren te beoordelen: is het klinisch redeneren ‘op niveau’?

Dit zijn vragen die dan opkomen:

  •       Ervaart de opleider de vragen van de aios als juist en zinnig op het moment?
  •       Handelt de aios consulten op een huisartsgeneeskundige manier af?
  •       Is de aios tevreden en ontspannen over haar afgehandelde consulten?

Doel

- Deze bouwsteen is een instrument om de hao en de huisartsdocent te helpen het klinisch redeneren als huisarts - in de opleiding - te bespreken met de aios.

- Het is een leidraad om bij het vastlopen van een casus van de aios het klinisch redeneren samen met de aios te onderzoeken en te ontdekken waar zij in vast loopt.  

- De bouwsteen voorziet zowel de aios als de opleiders (én groepsbegeleiders) tips in het klinisch redeneren.

Gebruiksaanwijzing

Voor opleiders van 1e jaars aios  (huisartsopleiders én docenten).

Er zijn verschillende modules:

Module 1_Het consult loopt niet goed: een eerste analyse

Module 2_Het consult loopt vast in medisch-technische en besliskundige onzekerheid

Module 3_Het consult loopt vast, ondanks voldoende huisartsgeneeskundige kennis

Module 4_Onderwijs door Hao in de praktijk

Module 5:

Onderwijs op de Terugkomdag

Module 6:

Onderwijs aan HAO’s (zie video's)

Bronnen

CF Stolper, e.a. Diagnostisch denken over alledaagse ziekten H&W 59(11) november 2016.

De bouwstenen in de leerlijn korte episode zorg


De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie