Farmacogenetisch profiel

Leerlijn preventie
Auteur	Esther van Vlaanderen; Marianne Hanneman;
Stage	1e Huisartsstage; CZ stage; GGZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Individueel zorgplan;
Competenties	Communicatie; Kennis en wetenschap; Aandachtsgebied diversiteit;
Leerplek	Leergesprek; Praktijkleren; Onderwijsprogramma; Zelfstudie;

Relevantie

“Farmacogenetica onderzoekt de relatie tussen variaties in het DNA en de effecten van geneesmiddelen. Het doel van farmacogenetisch onderzoek is om op basis van DNA-variaties te verklaren waarom een geneesmiddel in de gebruikelijke dosering anders werkt of juist onverwachte bijwerkingen geeft. Farmacogenetisch onderzoek kan overwogen worden in bepaalde gevallen bijvoorbeeld bij het zoeken naar een verklaring voor onverwacht veel bijwerkingen of een lage effectiviteit van een geneesmiddel.”

Doel

Neemt kennis van het bestaan van farmacogenetisch onderzoek
Invloed farmaco kinetiek op bijwerkingen en effecten van geneesmiddelen

Subdoelen:

Indicaties tot laten uitvoeren van onderzoek
Mogelijkheden en voordelen van onderzoek
Doseringsadviezen en medicatiebewaking obv farmaco-genetisch profiel van meest voorkomende middelen (PPI, statines, betablokkers, clopidogrel, (carbamazepine), allopurinol, flucloxacilline en tramadol).
Vastlegging in het HIS

Gebruiksaanwijzing

Deze bouwsteen is geschikt als zelfstudie materiaal of ter invulling van een leergesprek tijdens de huisartsen stages van de opleiding.

Onderwijsactiviteiten

Lees het volgende artikel (let op betreft een advertentie):

https://www.nrc.nl/advertentie/roche/een-farmacogenetisch-paspoort-is-voor-vrijwel-iedereen-gunstig

Beantwoord of bepreek de volgende vragen:

1. Zou je zelf een farmacogenetisch paspoort willen aanvragen? Beargumenteer.

2. Heb je de vraag ooit van een patiënt gekregen? Wat hebben jullie uiteindelijk gedaan?

3. Noem voor en nadelen van een farmacogenetisch paspoort.

4. Onderzoek wat het je (patiënt) zou kosten. Vind je dat duur?

Bekijk het medicijn journaal: https://www.nhg.org/standpunten/nhg-standpunt-farmacogenetica

Oriëntatie:

1. Heb je wel eens een farmacogenetisch onderzoek aangevraagd? Waarom?

2. Kun je je een aantal situaties bedenken die aanleiding geven voor zo’n onderzoek?

3. Ken je geneesmiddelen waarvan de (bij)werking sterk tussen personen kan verschillen?

4. Pas je medicatie wel eens aan o.b.v. etniciteit?

5. Wat is het verschil tussen farmacokinetiek en -dynamiek?

6. Welke enzymen/systemen hebben vooral invloed op farmacokinetiek?

Open het NHG standpunt Farmaco-genetica en beantwoord de volgende vragen:

1. O.b.v. farmacogenetisch onderzoek worden mensen ingedeeld in verschillende subtypen ‘metabolizers’. Welke ken je? Tip zie de begrippenlijst van het NHG standpunt.

2. Door welk CYP enzym wordt nortriptyline omgezet? 5-10% van de westerse bevolking heeft dit enzym niet, wat betekent dit? Hoe zou je het medicatiegebruik hierop af kunnen stellen?

3. Wat is een prodrug? Noem een voorbeeld.

4. Waar leg je de uitkomst van een farmacogenetisch onderzoek vast? Mag of moet je deze uitkomsten ook met een apotheker delen?

Bonus:

Pak de gegevens van een patiënt er bij die vaak last heeft van bijwerkingen of onvoldoende werking van (psycho-)farmaca ervaart.

1. Welke medicamenten gebruikt deze persoon? Zijn deze verdacht? Zie bronnen.

2. Volg de beslisboom (figuur 1) uit het standpunt van het NHG.

3. Wordt het onderzoek vergoed door de zorgverzekeraar? Maakt het uit wie het onderzoek aanvraagt?

4. Wat ga je vervolgens uitleggen aan de patiënt? Maak eventueel gebruik van materiaal wat reeds voorhanden is en/of doe een rollenspel met je opleider.

Bronnen

https://www.nhg.org/standpunten/nhg-standpunt-farmacogenetica

https://www.nrc.nl/advertentie/roche/een-farmacogenetisch-paspoort-is-voor-vrijwel-iedereen-gunstig

https://www.nifgo.nl/

https://www.huisartsengenetica.nl/info/farmacogenetica

https://www.thuisarts.nl/dna-onderzoek-bij-medicijnen

De bouwstenen in de leerlijn preventie

De leerlijnen

Leerlijn preventie
Auteur	Esther van Vlaanderen Marianne Hanneman
Stage	1e Huisartsstage CZ stage GGZ stage 2e Huisartsstage
KBA	1. Individueel zorgplan
Competenties	Communicatie Kennis en wetenschap Aandachtsgebied diversiteit
Leerplek	Leergesprek Praktijkleren Onderwijsprogramma Zelfstudie