Geneesmiddelen en zuurstof in spoedsituaties: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
(Aandoeningen aangemaakt)
k (Bron uit H&W 2012 verwijderd (niet meer werkzaam))
 
(79 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
<br />
+
{{Header - Leerlijn spoedeisende zorg}}
 +
 
 
{| class="infobox leerlijn-spoed"
 
{| class="infobox leerlijn-spoed"
 
! {{Titelbalk - Leerlijn spoedeisende zorg}}
 
! {{Titelbalk - Leerlijn spoedeisende zorg}}
Regel 23: Regel 24:
 
|'''Leerplek'''
 
|'''Leerplek'''
 
|
 
|
 +
{{Toepassing - Huisartsenpost}}
 
{{Toepassing - Zelfstudie}}
 
{{Toepassing - Zelfstudie}}
 
|}
 
|}
 +
 
=== Relevantie ===
 
=== Relevantie ===
 
Spoedsituaties kunnen niet alleen voor de patiënt maar ook voor de arts spannend zijn. Een richtlijn voor de diagnostiek en behandeling in spoedsituaties kan dan een goede houvast bieden. 
 
Spoedsituaties kunnen niet alleen voor de patiënt maar ook voor de arts spannend zijn. Een richtlijn voor de diagnostiek en behandeling in spoedsituaties kan dan een goede houvast bieden. 
  
 
=== Doel ===
 
=== Doel ===
−
De Farmacotherapeutische richtlijn ‘Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties’ geeft richtlijnen voor het medicamenteuze beleid inclusief de toediening van zuurstof bij spoedeisende symptomen of aandoeningen. De richtlijn sluit aan bij de ABCDE-methodiek.
+
De NHG Behandelrichtlijn ‘Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties’ geeft richtlijnen voor het medicamenteuze beleid inclusief de toediening van zuurstof bij spoedeisende symptomen of aandoeningen. De richtlijn sluit aan bij de ABCDE-methodiek.
  
 
=== Gebruiksaanwijzing ===
 
=== Gebruiksaanwijzing ===
Regel 37: Regel 40:
 
Deze bouwsteen kan je helpen om een houvast te geven t.a.v. diagnostiek en behandeling tijdens spoedsituaties. Je kunt de bouwsteen zelfstandig, op een zelfgekozen tijdstip en in je eigen tempo doornemen. Ook zou je deze bouwsteen kunnen raadplegen als naslagwerk. 
 
Deze bouwsteen kan je helpen om een houvast te geven t.a.v. diagnostiek en behandeling tijdens spoedsituaties. Je kunt de bouwsteen zelfstandig, op een zelfgekozen tijdstip en in je eigen tempo doornemen. Ook zou je deze bouwsteen kunnen raadplegen als naslagwerk. 
  
−
Aandoeningen of symptomen met een spoedeisend karakter en een specifiek medicamenteus beleid of indicatie voor zuurstofbehandeling
+
Overzicht: [https://richtlijnen.nhg.org/files/2020-05/final_nhg-behandelrichtlijn_geneesmiddelen_en_zuurstof_in_spoedeisende_situaties.pdf Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties]
 +
 
 +
Zie ook de instructievideo's [https://onderwerpen.nhg.org/instructiefilm/zuurstoftoediening/ zuurstoftoediening] en [https://onderwerpen.nhg.org/instructiefilm/vernevelen/ vernevelen]. <br />
 +
 
 +
 
 +
<big>'''Aandoeningen of symptomen met een spoedeisend karakter en een specifiek medicamenteus beleid of indicatie voor zuurstofbehandeling.''' <br /></big>
 +
 
 +
<div class="panel-group" id="accordion">
 +
<accordion parent="accordion1" heading="Acute (ernstige) pijn">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-acute-ernstige-pijn acute (ernstige) pijn] van NHG. <br />
 +
 
 +
'''Numeric rating scale (NRS):''' pijnschaal waarin de mate van pijn verbaal of schriftelijk op een schaal van 0 tot 10 wordt aangegeven. <br />
 +
'''Verbal rating scale (VRS):''' pijnschaal waarin de mate van pijn in bewoordingen wordt weergegeven, bijvoorbeeld als ‘geen’, ‘licht’, ‘matig’, ‘ernstig’. <br />
 +
 
 +
'''Beleid''' Zie voor doseringen en toedieningsvorm ''[tabel 1]''. <br /> <br />
 +
'''Acute matige tot ernstige pijn'''
 +
*Overweeg bij matige pijn tot ernstige pijn (NRS-score ≥ 4) de toediening van '''paracetamol''' oraal en combineer dit bij ernstige pijn met '''morfine''' (lange werkingsduur) of (offlabel) '''fentanyl''' (korte werkingsduur) intraveneus of subcutaan.
 +
*Om de pijnbehandeling met fentanyl of morfine te kunnen titreren tijdens het vervoer naar het ziekenhuis of op de spoedeisende hulp, heeft intraveneuze toediening met een waaknaald de voorkeur.
 +
 
 +
'''Koliekpijn'''
 +
*Geef bij galsteen- of niersteenkoliek '''diclofenac''', bij voorkeur intramusculair.
 +
*Geef bij onvoldoende effect of contra-indicatie voor diclofenac, '''morfine'''; subcutaan, intramusculair (of intraveneus).
 +
*Verwijs bij koorts of peritoneale prikkeling, niet te beheersen pijn of kinderen jonger dan 12 jaar en zwangeren.
 +
 
 +
'''Tabel 1''' Medicamenteuze behandeling acute pijn
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering en contra-indicaties (indien relevant)
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''diclofenac''' 25mg/ml; 3ml ampul
 +
|'''i.m.:''' 75mg <br /> '''contra-indicatie:''' actief peptisch ulcus, overgevoeligheid voor salicylaten, eGFR <30ml/min, levercirrose, ernstig hartfalen
 +
|'''i.m.:''' binnen 15-30 min <br /> '''duur:''' 3-4 uur
 +
|-
 +
|'''morfine''' 10mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''i.v.:''' in 5 min<br /> -'''volw.:''' 5-10mg (0,1mg/kg), '''>65 jr:''' 2,5-5mg (0,05mg/kg)  <br /> '''-kinderen:''' 0,05-0,1mg/kg <br /> '''s.c. of i.m.:''' <br /> -'''volw.:''' 5-10mg, '''>65 jr:''' 2,5-5mg <br /> -'''kinderen:''' 0,1mg/kg/dosis (max 5mg per keer )
 +
|'''i.v.:''' max na 20 min <br /> '''duur:''' tot 7 uur <br /> <br /> '''i.m./s.c.:''' max na 60 min <br />
 +
|-
 +
|'''fentanyl''' 50microg/ml; 2ml ampul (facultatief)
 +
|'''i.v.: volw.:''' 1microg/kg (in 2 min) <br /> '''kinderen:''' nasaal 1-2 microg/kg/dosis (max 100 microg per gift), '''8-14 jaar:''' 50mcg, '''>14 jaar:''' 100mcg
 +
|na 2-3 min <br /> '''duur:''' 30-60 min
 +
|-
 +
|}
 +
</accordion>
 +
<accordion parent="accordion1" heading="Acute dystonie">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-acute-dystonie acute dystonie] van NHG.
 +
 
 +
* Bij het gebruik van onder andere antipsychotica, anti-emetica, antivertigomiddelen en antidepressiva kan in zeldzame gevallen een acute dystonie optreden. De dystonie is herkenbaar aan scheefstand van het hoofd, dysartrie, slikstoornissen, kaakklem en dwangstand van de ogen.
 +
 
 +
'''Beleid''' Zie voor doseringen en toedieningsvorm ''[tabel 2]''. <br />
  
−
<div class="panel-group" id="accordion1">
+
'''Tabel 2''' Medicamenteuze behandeling acute dystonie
−
<accordion parent="accordion1" heading="Acuut respiratoir falen">
+
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''Biperideen''' 5mg/ml, 1ml ampul (facultatief)
 +
|'''i.m. of i.v.:''' 2,5-5mg (in 2-3 min) <br /> herhaal, indien nodig na 30 min
 +
|
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Pseudokroep">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Acuut coronair syndroom">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-acuut-coronair-syndroom acuut coronair syndroom] van NHG.  <br />
 +
 
 +
'''Tabel 3''' Medicamenteuze behandeling acuut coronair syndroom
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''nitroglycerine''' spray 0,4mg/dosis
 +
|1 spray sublinguaal iedere 5 min maximaal 3 dosis <br /> '''contra-indicatie:''' bloeddruk < 90 mmHg, gelijktijdig gebruik van fosfodiësterase-5-remmer (avanafil, sildenafil, vardenafil, tadalafil)
 +
|binnen 1-3 min <br /> '''duur:''' max 60 min
 +
|-
 +
|'''morfine''' 10mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''i.v.: in 4-5 min''' 5-10mg (0,1mg/kg), '''>65 jr:''' 2,5-5mg (0,05mg/kg)
 +
|'''i.v.:''' max na 20 min <br /> '''duur''' tot 7 uur
 +
|-
 +
|'''fentanyl''' 50microg/ml; 2ml ampul
 +
|'''i.v.:''' 50-100microg in 2 min (1microg/kg)
 +
|na 2-3 min <br /> '''duur:''' 0,5-1 uur
 +
|-
 +
|'''fentanyl''' neusspray 50 tot 100 microg/dosis (facultatief)
 +
|'''nasaal (eenmalige dosis neusspray):''' 50-100microg
 +
|na 12-21 min <br /> '''duur:''' 0,5-1 uur
 +
|-
 +
|'''acetylsalicylzuur''' tablet 80mg
 +
|eenmalig 160-320mg oraal (in water opgelost) <br /> '''contra-indicatie:''' actief peptisch ulcus, overgevoeligheid voor salicylaten
 +
|'''duur:''' 7-10 dagen
 +
|-
 +
|'''atropine''' 0,5mg/ml; 1ml ampul
 +
|0,5mg in 2-3 min i.v. bij bradycardie met hemodynamische gevolgen
 +
|na 2-4 min <br /> '''duur:''' 4 uur
 +
|}
 +
</accordion>
 +
<accordion parent="accordion1" heading="Acuut hartfalen">
 +
Zie ook de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-acuut-hartfalen acuut hartfalen] van NHG. <br />
 +
 
 +
Maak onderscheid tussen:
 +
* Acuut hartfalen waarbij respiratoir falen als gevolg van vochtretentie in de longen op de voorgrond staat (meestal)
 +
* Acuut hartfalen leidend tot cardiogene shock zonder vochtretentie ''[zie Shock]''.
 +
 
 +
'''Tabel 4''' Medicamenteuze behandeling acuut hartfalen
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering en contra-indicaties
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''nitroglycerine''' spray 0,4mg/dosis
 +
|2-4 pufjes sublinguaal iedere 5 min tot de klachten voldoende verbeteren. <br /> '''contra-indicatie:''' bloeddruk < 90mmHg, gelijktijdig gebruik van fosfodiësterase-5-remmer (avanafil, sildenafil, vardenafil, tadalafil)
 +
|binnen 1-3 min <br /> '''duur:''' tot 60 min
 +
|-
 +
|'''bumetanide''' 0,5mg/ml; 4ml ampul
 +
|'''i.v.:''' 1mg, max 4mg <br /> doseer hoger bij eGFR < 30 ml/min
 +
|na enkele min <br /> '''duur:''' ongeveer 2 uur
 +
|-
 +
|'''furosemide''' 10mg/ml; 4ml ampul
 +
|'''i.v.:''' 40mg in 2-3min <br />doseer hoger bij eGFR < 30 ml/min
 +
|na enkele min <br /> '''duur:''' ongeveer 2 uur
 +
|-
 +
|'''morfine''' 10mg/ml; 1ml ampul <br />uitsluitend bij persisterend hevige onrust, dyspneu, angst of pijn op de borst
 +
|'''i.v.:''' 2,5-5mg in 4-5 min, herhaal zo nodig na 10-20 min <br /> '''contra-indicatie:''' ernstige COPD
 +
|max na 20 min <br /> '''duur:''' tot 7 uur
 +
|-
 +
|}
 +
</accordion>
 +
<accordion parent="accordion" heading="Acuut respiratoir falen">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-acuut-respiratoir-falen-en-zuurstofbehandeling acuut respiratoir falen] van NHG. <br /> <br />
 +
'''Tabel 5''' Normaalwaarden adem- en hartfrequentie
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Leeftijd in jaren
 +
!Ademfrequentie per minuut
 +
!Hartslagfrequentie per minuut
 +
|-
 +
|<1
 +
| 30-40
 +
|110-160
 +
|-
 +
|1-2
 +
| 25-35
 +
|100-150
 +
|-
 +
|2-5
 +
| 25-30
 +
| 95-140
 +
|-
 +
|5-12
 +
| 20-25
 +
| 80-120
 +
|-
 +
|>12
 +
| 15-20
 +
| 60-100
 +
|-
 +
|}
 +
<br />
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Ernstige exacerbatie astma/COPD">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Agitatie (ernstig)">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-ernstige-agitatie ernstige agitatie] van NHG. <br /> <br />
 +
Aandoeningen die zich met een agitatie kunnen presenteren zijn onder andere een (onttrekkings)'''delier''', '''intoxicatie''' (alcohol, cocaïne, amfetamine of andere stimulantia), '''hypoglykemie''', '''dementie''' of '''depressie''', '''acute psychose''' (schizofrenie) en '''hersenletsel'''.
 +
 
 +
'''Tabel 6''' Medicamenteuze behandeling ernstige agitatie
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''lorazepam''' tablet 1mg/ 2,5mg
 +
|'''oraal: volw:''' 1-2mg of 1,25-2,5mg <br /> '''kind >12 jaar:''' 0,5-1mg (0,02-0,1mg/kg/dag in 2-3 doses)
 +
|'''duur:''' 6-8 uur
 +
|-
 +
|'''midazolam''' <br /> 5mg/ml; 3ml ampul <br /> 1mg/ml; 5ml ampul
 +
|'''i.m.:''' <br /> -'''volw:''' 5-10mg <br /> -'''kind >12 jaar:''' 0,1mg/kg max. 5mg <br /> '''nasaal:''' <br />-'''volw:''' 10mg (5mg in elk neusgat) <br /> -'''kind >12 jaar:''' 0,1mg/kg per keer (max 5mg per keer)
 +
|'''i.m. en nasaal:''' binnen 2-3 min <br /> '''duur:''' 1-2 uur
 +
|-
 +
|'''haloperidol''' 5mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''i.m.:''' 2,5-5mg (ouderen 2,5mg) <br /> '''contra-indicatie:''' ziekte van Parkinson, verlengd QT-interval
 +
|na 10-20 min
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion1" heading="Anafylaxie">
 
<accordion parent="accordion1" heading="Anafylaxie">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-anafylaxie anafylaxie] van NHG. <br /> <br />
 +
De meest voorkomende oorzaken zijn '''voedsel''' (noten, pinda’s, schaal- of schelpdieren), '''insectenbeten''' (wespensteek) en '''geneesmiddelen''' (antibiotica, NSAID’s).
 +
 +
'''Tabel 7''' Medicamenteuze behandeling anafylaxie
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''adrenaline''' 1mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''i.m.:''' <br /> -'''volw. en kind ≥12 jaar:''' 0,5mg (0,5ml) <br /> -'''kinderen <12 jaar:''' 0,01mg/kg, max 0,5mg <br /> -'''0-6jr:''' 0,15mg (0,15ml), <br />-'''6-12jr:''' 0,3mg (0,3ml) <br /> herhaal zn na 5-15 min
 +
|na 3-5 min
 +
|-
 +
|'''salbutamol'''
 +
|zie dosering bij longaanval astma/COPD
 +
|
 +
|-
 +
|'''clemastine''' 1mg/ml; 2ml ampul
 +
|'''i.m. of i.v.:''' <br /> -'''volw:''' 2mg <br /> -'''kinderen > 1mnd:'''25-50microg/kg, max 2mg
 +
|'''i.v.''' na enkele min <br /> '''i.m.''' na 45-60 min <br /> '''duur''' ongeveer 12 uur
 +
|-
 +
|'''dexamethason''' 4mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''i.m. of i.v.:''' <br /> -'''volw:''' 4-8mg <br /> -'''kinderen:''' 0,15mg/kg, max 4mg
 +
|na enige uren
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Acuut hartfalen">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Clusterhoofdpijn">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-clusterhoofdpijn clusterhoofdpijn] van NHG. <br />
 +
 
 +
'''Tabel 8''' Medicamenteuze behandeling clusterhoofdpijn
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''Sumatriptan''' 12mg/ml, 0,5ml patroon/wegwerpspuit (facultatief)
 +
|'''s.c. volw.:''' 6mg 1-2 maal per aanval (max 12mg in 24 uur) <br /> tussen 2 injecties min 1 uur wachten
 +
|na 10-15 min
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Ernstige agitatie">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Epileptisch insult/status epilepticus">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-epileptisch-insultstatus-epilepticus epileptisch insult/status epilepticus] van NHG.
 +
<br /> <br />
 +
'''Status epilepticus:''' een gegeneraliseerde convulsie die > 5 minuten duurt of bij ≥ 2 kortere insulten waartussen het bewustzijn niet volledig herstelt. <br />
 +
 
 +
'''Tabel 9''' Medicamenteuze behandeling epileptisch insult/koortsconvulsie/status epilepticus
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''diazepam''' rectiole 5 en 10mg
 +
|'''volw.:''' 10-20mg <br /> '''kind tot 6 mnd:''' 2,5mg (halve rectiole van 5mg) <br /> '''kind 6 mnd-3 jaar:''' 5mg <br /> '''kind >3 jaar:''' 10mg <br />zo nodig na 10 min eenmaal herhalen
 +
|na 5-10 min <br /> '''duur:''' 20-30min
 +
|-
 +
|'''midazolam''' 5mg/ml; 3ml ampul <br /> '''midazolam''' 1mg/ml; 5ml ampul
 +
|'''i.m. of oromucosaal''' (ampul injectievloeistof gebruiken) <br /> -'''volw.:''' 10mg <br /> -'''kinderen:''' 0,2mg/kg max 10mg <br /> '''i.v.:''' <br /> -'''volw.:''' 5mg <br /> -'''kinderen:''' 0,1mg/kg max 5mg
 +
|'''i.m.:''' binnen 2-3 min <br /> '''i.v.:''' binnen 1-5 min <br /> '''duur:''' 1-2 uur
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
 
<accordion parent="accordion1" heading="Hypoglykemie">
 
<accordion parent="accordion1" heading="Hypoglykemie">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-hypoglykemie hypoglykemie] van NHG. <br />
 +
Zie de [https://richtlijnen.nhg.org/files/2020-02/beslisboom_hypoglykemie_in_de_acute_fase_0.pdf NHG beslisboom] of [https://diabetes2.nl/acute-diabetes-problemen/hypo/?cli_action=1 richtlijn van diabetes2.nl] in de acute fase.
 +
 +
Stel de diagnose hypoglykemie bij een '''bloedglucosewaarde < 3,5 mmol/l''', met de daarbij passende klachten of symptomen zoals zweten, hartkloppingen, gapen, rusteloosheid, agitatie of verminderd bewustzijn.
 +
<br />
 +
 +
'''Tabel10''' Medicamenteuze behandeling hypoglykemie
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''glucose''' oplossing 10% zak/flacon, 100ml
 +
|'''i.v.:''' <br /> -'''volw. en kind ≥ 25 kg:''' 50ml 10% <br /> -'''kind < 25kg:''' 2ml/kg 10% <br /> herhaal indien de patiënt niet binnen 3 minuten bijkomt
 +
|binnen 1-2 min
 +
|-
 +
|'''glucoseoplossing 50%''' flacon 50ml <br /> '''glucoseoplossing 40%''' 10ml ampul
 +
|'''i.v.:''' 10ml 50% of 12-20ml 40% <br /> herhaal indien de patiënt niet binnen 3 minuten bijkomt
 +
|binnen 1-2 min
 +
|-
 +
|'''glucagonpoeder''' 1mg en solvent 1ml
 +
|'''i.m./s.c.:''' 1mg glucagon <br /> '''kinderen:''' <25kg, <8jr: 0,5mg
 +
|binnen 15 min
 +
|-
 +
|}
 +
</accordion>
 +
<accordion parent="accordion1" heading="Koortsconvulsie">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-koortsconvulsie koortsconvulsie] van NHG. <br /> <br />
 +
'''Koortsconvulsie:''' een tonisch-clonisch insult met bewustzijnsdaling dat maximaal 15 minuten duurt en wordt gevolgd door een postictale fase die maximaal zestig minuten duurt. De meeste koortsconvulsies treden op bij kinderen zonder neurologische voorgeschiedenis, in de leeftijd van 6 maanden tot 6 jaar tijdens een periode van koorts. <br />
 +
 +
'''Tabel 9''' Medicamenteuze behandeling epileptisch insult/koortsconvulsie/status epilepticus
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''diazepam''' rectiole 5 en 10mg
 +
|'''volw.:''' 10-20mg <br /> '''kind tot 6 mnd:''' 2,5mg (halve rectiole van 5mg) <br /> '''kind 6 mnd-3 jaar:''' 5mg <br /> '''kind >3 jaar:''' 10mg <br />zo nodig na 10 min eenmaal herhalen
 +
|na 5-10 min <br /> '''duur:''' 20-30min
 +
|-
 +
|'''midazolam''' 5mg/ml; 3ml ampul <br /> '''midazolam''' 1mg/ml; 5ml ampul
 +
|'''i.m. of oromucosaal''' (ampul injectievloeistof gebruiken) <br /> -'''volw.:''' 10mg <br /> -'''kinderen:''' 0,2mg/kg max 10mg <br /> '''i.v.:''' <br /> -'''volw.:''' 5mg <br /> -'''kinderen:''' 0,1mg/kg max 5mg
 +
|'''i.m.:''' binnen 2-3 min <br /> '''i.v.:''' binnen 1-5 min <br /> '''duur:''' 1-2 uur
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Epileptisch insult/status epilepticus/koortsconvulsie">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Longaanval">
 +
Zie ook de richtlijnen [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-longaanval-copd- Longaanval Longaanval COPD], [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-longaanval-astma-bij-volwassenen Longaanval astma bij volwassenen] en [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-longaanval-astma-bij-kinderen-tot-16-18-jaar Longaanval astma bij kinderen tot 16-18 jaar] van NHG.
 +
 
 +
'''Tabel 13''' Medicamenteuze behandeling van longaanval astma/COPD
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''salbutamol dosis aerosol''' 100microg/dosis
 +
|'''volw:''' 4-10 puffs (100 microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5 maal inademen) <br />
 +
'''kinderen:''' 4-8 puffs (100 microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5 maal inademen) <br /> ''herhaal zn na 15 min''
 +
|'''inhalatie/vernevelen:''' binnen 5 min, <br /> '''duur:''' 4-6 uur
 +
|-
 +
|'''salbutamol inhalatievloeistof''' <br /> 1mg/ml; 2,5ml flacon, <br /> 2mg/ml; 2,5ml flacon
 +
|'''vernevelen:''' <br /> '''volw:''' 2,5-5mg, <br />'''kinderen:''' <5 jaar: 2,5mg
 +
|
 +
|-
 +
|'''ipratropiumbromide dosis aerosol''' <br /> 20microg/dosis
 +
|2-4 puffs (20microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5x inademen)
 +
|'''inhalatie/vernevelen:''' binnen 15 min, <br /> '''duur:''' 4-6 uur
 +
|-
 +
|'''ipratropiumbromide inhalatievloeistof''' <br /> 250microg/ml; 2ml flacon
 +
|'''vernevelen:''' 500microg, <br />'''kinderen''' <5 jaar 250microg
 +
|'''inhalatie/vernevelen:''' binnen 15 min, <br /> '''duur:''' 4-6 uur
 +
|-
 +
|'''prednisolon''' <br /> tablet 5 mg <br /> drank (5mg/ml)
 +
|'''volw:''' 1dd 40 mg gedurende 5 tot 14 dagen <br /> '''kinderen:''' 1-2mg/kg in 2 giften (max 40mg/dag) gedurende 5 dagen
 +
|na meerdere uren/dag
 +
|-
 +
|'''dexamethason''' <br /> injectievloeistof 4mg/ml; 1ml ampul
 +
|'''volw:''' i.m. of i.v. (in 2-3 min) 8-10mg (2 ampullen)
 +
|na enige uren
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Opiaatintoxicatie">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Opioidintoxicatie">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-opioidintoxicatie opioidintoxicatie] van NHG.
 +
<br />
 +
 
 +
Een '''opiaatintoxicatie''' wordt gekenmerkt door ademhalingsdepressie (afname van de ademhalingsprikkel, alveolaire ventilatie en zuurstofsaturatie), verminderd bewustzijn, miosis, bradycardie en hypotensie.
 +
 
 +
Informatie over risico’s en het beleid bij een opiaat intoxicatie kan men inwinnen bij het [https://www.vergiftigingen.info Nationaal Vergiftigingen informatiecentrum], tel: 030-2748888.
 +
 
 +
'''Beleid''' <br />
 +
In de – zeldzame – situatie dat een huisarts een patiënt treft met een ernstige ademdepressie of deze krijgt door toediening van een opioïde, is in verreweg de meeste gevallen zuurstoftoediening, indien beschikbaar, en/of kapbeademing in afwachting van een ambulance te verkiezen boven toediening van naloxon.
 +
 
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Acute pijn/koliekpijn">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Pseudokroep">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-pseudokroep pseudokroep] van NHG. <br />
 +
 
 +
'''Tabel 11''' Medicamenteuze behandeling van pseudokroep
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''dexamethason''' ampul 4mg/ml; 1ml
 +
|'''oraal:''' 0,15-0,6 mg/kg (maximaal 15 mg per gift), bijvoorbeeld bij 10 kg 0,5 ml injectievloeistof oraal. <br />  '''i.m. >6 mnd:''' 0,15mg/kg (max 4mg per gift), bijvoorbeeld bij 10kg 0,3ml
 +
|na ongeveer een half uur
 +
|-
 +
|'''dexamethason drank''' 1mg/ml (als dinatriumfosfaat) LNA
 +
|'''oraal:''' 0,15-0,6mg/kg (max 15mg per gift), bijvoorbeeld bij 10kg 4ml
 +
|na ongeveer een half uur
 +
|-
 +
|'''budesonide''' vernevelvloeistof 0,5mg/ml; 2ml
 +
|'''>1 maand:''' 2mg (2 ampullen van 2ml) per vernevelaar
 +
|na ongeveer een half uur
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
<accordion parent="accordion1" heading="Aandoeningen niet of deels beschreven in NHG-Standaarden">
+
<accordion parent="accordion1" heading="Shock">
 +
Zie de richtlijn [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst-shock shock] van NHG
 +
 
 +
Er worden vier typen shock onderscheiden:
 +
* hypovolemisch
 +
* obstructief
 +
* distributief
 +
* cardiogeen
 +
 
 +
'''Shock''' uit zich onder meer in een hoge ademfrequentie, zwakke, snelle pols, hypotensie (bij gevorderde shock) en soms in cyanose (bij obstructieve shock door bijvoorbeeld harttamponnade kan het gelaat rood aanlopen). De patiënt kan vaak niet op de benen staan, is gespannen, angstig en/of verward.
 +
 
 +
'''Tabel 12''' Medicamenteuze behandeling van shock
 +
{| class="infobox huisarts1 box cel klein"
 +
!Geneesmiddel
 +
!Dosering
 +
!Werkingssnelheid, -duur
 +
|-
 +
|'''zuurstof''' (facultatief)
 +
|'''volw.:''' 10-15 l/min via een non-rebreathing masker <br /> '''kinderen:''' 10 l/min via een non-rebreathing masker <br /> '''indien >15 min O2:''' zuurstofbril: streefwaarde 94-98% (COPD 88-92%)
 +
|vrijwel direct
 +
|-
 +
|'''ringerlactaatoplossing''' infusievloeistof 500ml (facultatief) <br /> <br />'''NaCl 0,9%''' infusievloeistof 500ml (facultatief)
 +
|'''volw.:''' i.v. 500-1000ml tot systolisch RR > 90 mmHg (bij cardiogene obstructieve shock: 250ml / bij ernstige bloedingen: tot systolische RR 80-90 mmHg <br /> '''kinderen:''' i.v. 20 ml/kg, herhaal max 1 keer
 +
|vrijwel direct
 +
|-
 +
|}
 
</accordion>
 
</accordion>
−
</div>
+
</div><small>Aan bovenstaande kunnen geen rechten worden ontleend.</small>
 +
<br />
 +
Test hier je kennis met de [https://www.henw.org/artikelen/nhg-behandelrichtlijn-geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties-kennistoets kennistoets] uit Huisarts en Wetenschap, 05-2020. 
 +
<br /> <br />
  
 
==== Bronnen ====
 
==== Bronnen ====
−
* [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/file5740.pdf Fraanje WL, Giesen PHJ, Knobbe K, Van Putten AM, Draijer LW. Farmacotherapeutische richtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties. Huisarts Wet 2012;55(5):210-20.]
+
* [https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/geneesmiddelen-en-zuurstof-spoedeisende-situaties#volledige-tekst NHG richtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties]
 +
*[https://www.vergiftigingen.info Nationaal Vergiftigingen informatiecentrum]
  
 
{{Footer - Leerlijn spoedeisende zorg}}
 
{{Footer - Leerlijn spoedeisende zorg}}

Huidige versie van 14 dec 2021 om 17:16

  1. Hoofdpagina
  2. Leerlijn spoedeisende zorg
  3. Geneesmiddelen en zuurstof in spoedsituaties


Leerlijn spoedeisende zorg
Auteur

Daphne Beemsterboer

Stage

1e Huisartsstage
Klinische stage
2e Huisartsstage

KBA

1. Toestandsbeeld

Competenties

Medisch handelen

Leerplek

Huisartsenpost
Zelfstudie

Relevantie

Spoedsituaties kunnen niet alleen voor de patiënt maar ook voor de arts spannend zijn. Een richtlijn voor de diagnostiek en behandeling in spoedsituaties kan dan een goede houvast bieden. 

Doel

De NHG Behandelrichtlijn ‘Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties’ geeft richtlijnen voor het medicamenteuze beleid inclusief de toediening van zuurstof bij spoedeisende symptomen of aandoeningen. De richtlijn sluit aan bij de ABCDE-methodiek.

Gebruiksaanwijzing

Deze bouwsteen is gebaseerd op de richtlijn voor diagnostiek en behandeling in spoedsituaties en kan voor zelfstudie of naslagwerk worden gebruikt.

Onderwijsactiviteiten

Deze bouwsteen kan je helpen om een houvast te geven t.a.v. diagnostiek en behandeling tijdens spoedsituaties. Je kunt de bouwsteen zelfstandig, op een zelfgekozen tijdstip en in je eigen tempo doornemen. Ook zou je deze bouwsteen kunnen raadplegen als naslagwerk. 

Overzicht: Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties

Zie ook de instructievideo's zuurstoftoediening en vernevelen.


Aandoeningen of symptomen met een spoedeisend karakter en een specifiek medicamenteus beleid of indicatie voor zuurstofbehandeling.

Acute (ernstige) pijn

Zie de richtlijn acute (ernstige) pijn van NHG.

Numeric rating scale (NRS): pijnschaal waarin de mate van pijn verbaal of schriftelijk op een schaal van 0 tot 10 wordt aangegeven.
Verbal rating scale (VRS): pijnschaal waarin de mate van pijn in bewoordingen wordt weergegeven, bijvoorbeeld als ‘geen’, ‘licht’, ‘matig’, ‘ernstig’.

Beleid Zie voor doseringen en toedieningsvorm [tabel 1].

Acute matige tot ernstige pijn

  • Overweeg bij matige pijn tot ernstige pijn (NRS-score ≥ 4) de toediening van paracetamol oraal en combineer dit bij ernstige pijn met morfine (lange werkingsduur) of (offlabel) fentanyl (korte werkingsduur) intraveneus of subcutaan.
  • Om de pijnbehandeling met fentanyl of morfine te kunnen titreren tijdens het vervoer naar het ziekenhuis of op de spoedeisende hulp, heeft intraveneuze toediening met een waaknaald de voorkeur.

Koliekpijn

  • Geef bij galsteen- of niersteenkoliek diclofenac, bij voorkeur intramusculair.
  • Geef bij onvoldoende effect of contra-indicatie voor diclofenac, morfine; subcutaan, intramusculair (of intraveneus).
  • Verwijs bij koorts of peritoneale prikkeling, niet te beheersen pijn of kinderen jonger dan 12 jaar en zwangeren.

Tabel 1 Medicamenteuze behandeling acute pijn

Geneesmiddel Dosering en contra-indicaties (indien relevant) Werkingssnelheid, -duur
diclofenac 25mg/ml; 3ml ampul i.m.: 75mg
contra-indicatie: actief peptisch ulcus, overgevoeligheid voor salicylaten, eGFR <30ml/min, levercirrose, ernstig hartfalen 		i.m.: binnen 15-30 min
duur: 3-4 uur
morfine 10mg/ml; 1ml ampul i.v.: in 5 min
-volw.: 5-10mg (0,1mg/kg), >65 jr: 2,5-5mg (0,05mg/kg)
-kinderen: 0,05-0,1mg/kg
s.c. of i.m.:
-volw.: 5-10mg, >65 jr: 2,5-5mg
-kinderen: 0,1mg/kg/dosis (max 5mg per keer ) 		i.v.: max na 20 min
duur: tot 7 uur

i.m./s.c.: max na 60 min
fentanyl 50microg/ml; 2ml ampul (facultatief) i.v.: volw.: 1microg/kg (in 2 min)
kinderen: nasaal 1-2 microg/kg/dosis (max 100 microg per gift), 8-14 jaar: 50mcg, >14 jaar: 100mcg 		na 2-3 min
duur: 30-60 min

Acute dystonie

Zie de richtlijn acute dystonie van NHG.

  • Bij het gebruik van onder andere antipsychotica, anti-emetica, antivertigomiddelen en antidepressiva kan in zeldzame gevallen een acute dystonie optreden. De dystonie is herkenbaar aan scheefstand van het hoofd, dysartrie, slikstoornissen, kaakklem en dwangstand van de ogen.

Beleid Zie voor doseringen en toedieningsvorm [tabel 2].

Tabel 2 Medicamenteuze behandeling acute dystonie

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
Biperideen 5mg/ml, 1ml ampul (facultatief) i.m. of i.v.: 2,5-5mg (in 2-3 min)
herhaal, indien nodig na 30 min

Acuut coronair syndroom

Zie de richtlijn acuut coronair syndroom van NHG.

Tabel 3 Medicamenteuze behandeling acuut coronair syndroom

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
nitroglycerine spray 0,4mg/dosis 1 spray sublinguaal iedere 5 min maximaal 3 dosis
contra-indicatie: bloeddruk < 90 mmHg, gelijktijdig gebruik van fosfodiësterase-5-remmer (avanafil, sildenafil, vardenafil, tadalafil) 		binnen 1-3 min
duur: max 60 min
morfine 10mg/ml; 1ml ampul i.v.: in 4-5 min 5-10mg (0,1mg/kg), >65 jr: 2,5-5mg (0,05mg/kg) i.v.: max na 20 min
duur tot 7 uur
fentanyl 50microg/ml; 2ml ampul i.v.: 50-100microg in 2 min (1microg/kg) na 2-3 min
duur: 0,5-1 uur
fentanyl neusspray 50 tot 100 microg/dosis (facultatief) nasaal (eenmalige dosis neusspray): 50-100microg na 12-21 min
duur: 0,5-1 uur
acetylsalicylzuur tablet 80mg eenmalig 160-320mg oraal (in water opgelost)
contra-indicatie: actief peptisch ulcus, overgevoeligheid voor salicylaten 		duur: 7-10 dagen
atropine 0,5mg/ml; 1ml ampul 0,5mg in 2-3 min i.v. bij bradycardie met hemodynamische gevolgen na 2-4 min
duur: 4 uur

Acuut hartfalen

Zie ook de richtlijn acuut hartfalen van NHG.

Maak onderscheid tussen:

  • Acuut hartfalen waarbij respiratoir falen als gevolg van vochtretentie in de longen op de voorgrond staat (meestal)
  • Acuut hartfalen leidend tot cardiogene shock zonder vochtretentie [zie Shock].

Tabel 4 Medicamenteuze behandeling acuut hartfalen

Geneesmiddel Dosering en contra-indicaties Werkingssnelheid, -duur
nitroglycerine spray 0,4mg/dosis 2-4 pufjes sublinguaal iedere 5 min tot de klachten voldoende verbeteren.
contra-indicatie: bloeddruk < 90mmHg, gelijktijdig gebruik van fosfodiësterase-5-remmer (avanafil, sildenafil, vardenafil, tadalafil) 		binnen 1-3 min
duur: tot 60 min
bumetanide 0,5mg/ml; 4ml ampul i.v.: 1mg, max 4mg
doseer hoger bij eGFR < 30 ml/min 		na enkele min
duur: ongeveer 2 uur
furosemide 10mg/ml; 4ml ampul i.v.: 40mg in 2-3min
doseer hoger bij eGFR < 30 ml/min 		na enkele min
duur: ongeveer 2 uur
morfine 10mg/ml; 1ml ampul
uitsluitend bij persisterend hevige onrust, dyspneu, angst of pijn op de borst 		i.v.: 2,5-5mg in 4-5 min, herhaal zo nodig na 10-20 min
contra-indicatie: ernstige COPD 		max na 20 min
duur: tot 7 uur

Acuut respiratoir falen

Zie de richtlijn acuut respiratoir falen van NHG.

Tabel 5 Normaalwaarden adem- en hartfrequentie

Leeftijd in jaren Ademfrequentie per minuut Hartslagfrequentie per minuut
<1 30-40 110-160
1-2 25-35 100-150
2-5 25-30 95-140
5-12 20-25 80-120
>12 15-20 60-100


Agitatie (ernstig)

Zie de richtlijn ernstige agitatie van NHG.

Aandoeningen die zich met een agitatie kunnen presenteren zijn onder andere een (onttrekkings)delier, intoxicatie (alcohol, cocaïne, amfetamine of andere stimulantia), hypoglykemie, dementie of depressie, acute psychose (schizofrenie) en hersenletsel.

Tabel 6 Medicamenteuze behandeling ernstige agitatie

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
lorazepam tablet 1mg/ 2,5mg oraal: volw: 1-2mg of 1,25-2,5mg
kind >12 jaar: 0,5-1mg (0,02-0,1mg/kg/dag in 2-3 doses) 		duur: 6-8 uur
midazolam
5mg/ml; 3ml ampul
1mg/ml; 5ml ampul 		i.m.:
-volw: 5-10mg
-kind >12 jaar: 0,1mg/kg max. 5mg
nasaal:
-volw: 10mg (5mg in elk neusgat)
-kind >12 jaar: 0,1mg/kg per keer (max 5mg per keer) 		i.m. en nasaal: binnen 2-3 min
duur: 1-2 uur
haloperidol 5mg/ml; 1ml ampul i.m.: 2,5-5mg (ouderen 2,5mg)
contra-indicatie: ziekte van Parkinson, verlengd QT-interval 		na 10-20 min

Anafylaxie

Zie de richtlijn anafylaxie van NHG.

De meest voorkomende oorzaken zijn voedsel (noten, pinda’s, schaal- of schelpdieren), insectenbeten (wespensteek) en geneesmiddelen (antibiotica, NSAID’s).

Tabel 7 Medicamenteuze behandeling anafylaxie

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
adrenaline 1mg/ml; 1ml ampul i.m.:
-volw. en kind ≥12 jaar: 0,5mg (0,5ml)
-kinderen <12 jaar: 0,01mg/kg, max 0,5mg
-0-6jr: 0,15mg (0,15ml),
-6-12jr: 0,3mg (0,3ml)
herhaal zn na 5-15 min 		na 3-5 min
salbutamol zie dosering bij longaanval astma/COPD
clemastine 1mg/ml; 2ml ampul i.m. of i.v.:
-volw: 2mg
-kinderen > 1mnd:25-50microg/kg, max 2mg 		i.v. na enkele min
i.m. na 45-60 min
duur ongeveer 12 uur
dexamethason 4mg/ml; 1ml ampul i.m. of i.v.:
-volw: 4-8mg
-kinderen: 0,15mg/kg, max 4mg 		na enige uren

Clusterhoofdpijn

Zie de richtlijn clusterhoofdpijn van NHG.

Tabel 8 Medicamenteuze behandeling clusterhoofdpijn

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
Sumatriptan 12mg/ml, 0,5ml patroon/wegwerpspuit (facultatief) s.c. volw.: 6mg 1-2 maal per aanval (max 12mg in 24 uur)
tussen 2 injecties min 1 uur wachten 		na 10-15 min

Epileptisch insult/status epilepticus

Zie de richtlijn epileptisch insult/status epilepticus van NHG.

Status epilepticus: een gegeneraliseerde convulsie die > 5 minuten duurt of bij ≥ 2 kortere insulten waartussen het bewustzijn niet volledig herstelt.

Tabel 9 Medicamenteuze behandeling epileptisch insult/koortsconvulsie/status epilepticus

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
diazepam rectiole 5 en 10mg volw.: 10-20mg
kind tot 6 mnd: 2,5mg (halve rectiole van 5mg)
kind 6 mnd-3 jaar: 5mg
kind >3 jaar: 10mg
zo nodig na 10 min eenmaal herhalen 		na 5-10 min
duur: 20-30min
midazolam 5mg/ml; 3ml ampul
midazolam 1mg/ml; 5ml ampul 		i.m. of oromucosaal (ampul injectievloeistof gebruiken)
-volw.: 10mg
-kinderen: 0,2mg/kg max 10mg
i.v.:
-volw.: 5mg
-kinderen: 0,1mg/kg max 5mg 		i.m.: binnen 2-3 min
i.v.: binnen 1-5 min
duur: 1-2 uur

Hypoglykemie

Zie de richtlijn hypoglykemie van NHG.
Zie de NHG beslisboom of richtlijn van diabetes2.nl in de acute fase.

Stel de diagnose hypoglykemie bij een bloedglucosewaarde < 3,5 mmol/l, met de daarbij passende klachten of symptomen zoals zweten, hartkloppingen, gapen, rusteloosheid, agitatie of verminderd bewustzijn.

Tabel10 Medicamenteuze behandeling hypoglykemie

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
glucose oplossing 10% zak/flacon, 100ml i.v.:
-volw. en kind ≥ 25 kg: 50ml 10%
-kind < 25kg: 2ml/kg 10%
herhaal indien de patiënt niet binnen 3 minuten bijkomt 		binnen 1-2 min
glucoseoplossing 50% flacon 50ml
glucoseoplossing 40% 10ml ampul 		i.v.: 10ml 50% of 12-20ml 40%
herhaal indien de patiënt niet binnen 3 minuten bijkomt 		binnen 1-2 min
glucagonpoeder 1mg en solvent 1ml i.m./s.c.: 1mg glucagon
kinderen: <25kg, <8jr: 0,5mg 		binnen 15 min

Koortsconvulsie

Zie de richtlijn koortsconvulsie van NHG.

Koortsconvulsie: een tonisch-clonisch insult met bewustzijnsdaling dat maximaal 15 minuten duurt en wordt gevolgd door een postictale fase die maximaal zestig minuten duurt. De meeste koortsconvulsies treden op bij kinderen zonder neurologische voorgeschiedenis, in de leeftijd van 6 maanden tot 6 jaar tijdens een periode van koorts.

Tabel 9 Medicamenteuze behandeling epileptisch insult/koortsconvulsie/status epilepticus

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
diazepam rectiole 5 en 10mg volw.: 10-20mg
kind tot 6 mnd: 2,5mg (halve rectiole van 5mg)
kind 6 mnd-3 jaar: 5mg
kind >3 jaar: 10mg
zo nodig na 10 min eenmaal herhalen 		na 5-10 min
duur: 20-30min
midazolam 5mg/ml; 3ml ampul
midazolam 1mg/ml; 5ml ampul 		i.m. of oromucosaal (ampul injectievloeistof gebruiken)
-volw.: 10mg
-kinderen: 0,2mg/kg max 10mg
i.v.:
-volw.: 5mg
-kinderen: 0,1mg/kg max 5mg 		i.m.: binnen 2-3 min
i.v.: binnen 1-5 min
duur: 1-2 uur

Longaanval

Zie ook de richtlijnen Longaanval Longaanval COPD, Longaanval astma bij volwassenen en Longaanval astma bij kinderen tot 16-18 jaar van NHG.

Tabel 13 Medicamenteuze behandeling van longaanval astma/COPD

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
salbutamol dosis aerosol 100microg/dosis volw: 4-10 puffs (100 microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5 maal inademen)

kinderen: 4-8 puffs (100 microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5 maal inademen)
herhaal zn na 15 min

inhalatie/vernevelen: binnen 5 min,
duur: 4-6 uur
salbutamol inhalatievloeistof
1mg/ml; 2,5ml flacon,
2mg/ml; 2,5ml flacon 		vernevelen:
volw: 2,5-5mg,
kinderen: <5 jaar: 2,5mg
ipratropiumbromide dosis aerosol
20microg/dosis 		2-4 puffs (20microg per keer in inhalatiekamer verstuiven, 5x inademen) inhalatie/vernevelen: binnen 15 min,
duur: 4-6 uur
ipratropiumbromide inhalatievloeistof
250microg/ml; 2ml flacon 		vernevelen: 500microg,
kinderen <5 jaar 250microg 		inhalatie/vernevelen: binnen 15 min,
duur: 4-6 uur
prednisolon
tablet 5 mg
drank (5mg/ml) 		volw: 1dd 40 mg gedurende 5 tot 14 dagen
kinderen: 1-2mg/kg in 2 giften (max 40mg/dag) gedurende 5 dagen 		na meerdere uren/dag
dexamethason
injectievloeistof 4mg/ml; 1ml ampul 		volw: i.m. of i.v. (in 2-3 min) 8-10mg (2 ampullen) na enige uren

Opioidintoxicatie

Zie de richtlijn opioidintoxicatie van NHG.

Een opiaatintoxicatie wordt gekenmerkt door ademhalingsdepressie (afname van de ademhalingsprikkel, alveolaire ventilatie en zuurstofsaturatie), verminderd bewustzijn, miosis, bradycardie en hypotensie.

Informatie over risico’s en het beleid bij een opiaat intoxicatie kan men inwinnen bij het Nationaal Vergiftigingen informatiecentrum, tel: 030-2748888.

Beleid
In de – zeldzame – situatie dat een huisarts een patiënt treft met een ernstige ademdepressie of deze krijgt door toediening van een opioïde, is in verreweg de meeste gevallen zuurstoftoediening, indien beschikbaar, en/of kapbeademing in afwachting van een ambulance te verkiezen boven toediening van naloxon.


Pseudokroep

Zie de richtlijn pseudokroep van NHG.

Tabel 11 Medicamenteuze behandeling van pseudokroep

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
dexamethason ampul 4mg/ml; 1ml oraal: 0,15-0,6 mg/kg (maximaal 15 mg per gift), bijvoorbeeld bij 10 kg 0,5 ml injectievloeistof oraal.
i.m. >6 mnd: 0,15mg/kg (max 4mg per gift), bijvoorbeeld bij 10kg 0,3ml 		na ongeveer een half uur
dexamethason drank 1mg/ml (als dinatriumfosfaat) LNA oraal: 0,15-0,6mg/kg (max 15mg per gift), bijvoorbeeld bij 10kg 4ml na ongeveer een half uur
budesonide vernevelvloeistof 0,5mg/ml; 2ml >1 maand: 2mg (2 ampullen van 2ml) per vernevelaar na ongeveer een half uur

Shock

Zie de richtlijn shock van NHG

Er worden vier typen shock onderscheiden:

  • hypovolemisch
  • obstructief
  • distributief
  • cardiogeen

Shock uit zich onder meer in een hoge ademfrequentie, zwakke, snelle pols, hypotensie (bij gevorderde shock) en soms in cyanose (bij obstructieve shock door bijvoorbeeld harttamponnade kan het gelaat rood aanlopen). De patiënt kan vaak niet op de benen staan, is gespannen, angstig en/of verward.

Tabel 12 Medicamenteuze behandeling van shock

Geneesmiddel Dosering Werkingssnelheid, -duur
zuurstof (facultatief) volw.: 10-15 l/min via een non-rebreathing masker
kinderen: 10 l/min via een non-rebreathing masker
indien >15 min O2: zuurstofbril: streefwaarde 94-98% (COPD 88-92%) 		vrijwel direct
ringerlactaatoplossing infusievloeistof 500ml (facultatief)

NaCl 0,9% infusievloeistof 500ml (facultatief) 		volw.: i.v. 500-1000ml tot systolisch RR > 90 mmHg (bij cardiogene obstructieve shock: 250ml / bij ernstige bloedingen: tot systolische RR 80-90 mmHg
kinderen: i.v. 20 ml/kg, herhaal max 1 keer 		vrijwel direct
Aan bovenstaande kunnen geen rechten worden ontleend.


Test hier je kennis met de kennistoets uit Huisarts en Wetenschap, 05-2020.

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn spoedeisende zorg

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie
Overgenomen van "https://www.hovumc.nl/w/index.php?title=Geneesmiddelen_en_zuurstof_in_spoedsituaties&oldid=14640"