HVZ - Enkel-armindex bepalen: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k
(17 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 +
{{Header - Leerlijn chronische zorg}}
 +
 +
{| class="infobox leerlijn-chron"
 +
! colspan="2" | <span class="infobox-titel">[[Leerlijn chronische zorg]]</span>
 +
|-
 +
|'''Auteur'''
 +
|
 +
{{Auteur - Paul Janssen|Paul Janssen}}
 +
{{Auteur - Susanne Claessen|Susanne Claessen}}
 +
|-
 +
|'''Stage'''
 +
|
 +
{{stage - 1e Huisartsstage}}
 +
{{stage - 2e Huisartsstage}}
 +
|-
 +
|'''KBA'''
 +
|
 +
{{KBA 3.1 - Chronische ziekten}}
 +
|-
 +
|'''Competenties'''
 +
|
 +
{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
 +
|-
 +
|'''Leerplek'''
 +
|
 +
{{Toepassing - Praktijkleren}}
 +
{{Toepassing - Zelfstudie}}
 +
|}
 +
=== Relevantie ===
 
Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien ''monofasische'' tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald.
 
Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien ''monofasische'' tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald.
  
 
De via de onderstaande link te bekijken instructiefilm kan worden gebruikt bij het aanleren van adequaat voetonderzoek bij type-2-diabetespatiënten.
 
De via de onderstaande link te bekijken instructiefilm kan worden gebruikt bij het aanleren van adequaat voetonderzoek bij type-2-diabetespatiënten.
  
== Definitie Hartstichting ==
+
==== Definitie Hartstichting ====
 
De enkel-arm-index is een maat om te bepalen of iemand vernauwingen heeft in de slagaders van de benen.
 
De enkel-arm-index is een maat om te bepalen of iemand vernauwingen heeft in de slagaders van de benen.
  
Regel 20: Regel 49:
 
== NHG Protocol Meten van de enkel-armindex ==
 
== NHG Protocol Meten van de enkel-armindex ==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
|Fase
+
!Fase
|Activiteiten
+
!Activiteiten
|Door
+
!Door
 
|-
 
|-
 
| rowspan="2" |'''''Voorbereiding'''''
 
| rowspan="2" |'''''Voorbereiding'''''
Regel 32: Regel 61:
 
|-
 
|-
 
|'''Klaarleggen materialen'''
 
|'''Klaarleggen materialen'''
 
+
* conventionele  bloeddrukmeter
•      conventionele  bloeddrukmeter
+
* dopplerapparaat  met vaatprobe (smalle kop, 8 MHz)
 
+
* ultrasound gel
•      dopplerapparaat  met vaatprobe (smalle kop, 8 MHz)  
+
* tissue voor  het wegvegen van de gel na  de metingen
 
+
* rekenmachine
•      ultrasound gel
 
 
 
•      tissue voor  het wegvegen van de gel na  de metingen
 
 
 
•      rekenmachine
 
 
|'''praktijkassistente'''
 
|'''praktijkassistente'''
 
|-
 
|-
 
| rowspan="2" |'''''Meting'''''
 
| rowspan="2" |'''''Meting'''''
 
|'''Meten van de bloeddruk aan de armen'''
 
|'''Meten van de bloeddruk aan de armen'''
 
+
* Plaats de manchet  zoals gebruikelijk  om de bovenarm.
•      Plaats de manchet  zoals gebruikelijk  om de bovenarm.
+
* Breng ultrasoundgel  aan op de a.radialis  (pols).
 
+
* Plaats de transducer in de gel in de richting  van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar  het beste arteriële signaal.
•      Breng ultrasoundgel  aan op de a.radialis  (pols).
+
* Zoek met  de transducer het vat: u hoort  duidelijk een pulserend ‘swoesj’-geluid.
 
+
* Pomp  de bloeddrukband  op tot 200 mmHg druk.
•      Plaats de transducer in de gel in de richting  van de arterie  
+
* Laat  de manchet rustig leeglopen terwijl  u de transducer goed gepositioneerd houdt.
 
+
* Lees  de systolische bloeddruk  af zodra de pulsaties in het vat weer  hoorbaar worden.
        onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar  het
 
 
 
beste arteriële signaal.
 
 
 
•      Zoek met  de transducer het vat: u hoort  duidelijk een  
 
 
 
pulserend ‘swoesj’-geluid.
 
 
 
•      Pomp  de bloeddrukband  op tot 200 mmHg druk.
 
 
 
•      Laat  de manchet rustig leeglopen terwijl  u de transducer
 
 
 
       goed gepositioneerd houdt.
 
 
 
•      Lees  de systolische bloeddruk  af zodra de pulsaties in  
 
 
 
het vat weer  hoorbaar worden.
 
 
 
 
'''Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de'''  
 
'''Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de'''  
  
Regel 77: Regel 83:
 
|-
 
|-
 
|'''Meting van de bloeddruk aan de benen'''
 
|'''Meting van de bloeddruk aan de benen'''
 
+
* Breng  de bloeddrukmanchet  aan, vlak boven  de enkel, met de slangen  naar boven.  
•      Breng  de bloeddrukmanchet  aan, vlak boven  de enkel,  
+
* Palpeer  de a. tibialis posterior  aan de binnenkant van de enkel, juist dorsaal van  de malleolus medialis.  
 
+
* Breng  op deze plaats de  ultrasoundgel (of een ander water-houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is.  
met de slangen  naar boven.
+
* Zet het  dopplerapparaat  aan en plaats de transducer  in de gel in de richting  van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar  het beste arteriële signaal. Als u bij de a. tibialis posterior  geen signaal vindt, neem dan de a. dorsalis pedis.  
 
+
* Houd  de transducer goed gefixeerd  en pomp met uw andere hand de manchet op  tot ongeveer 30 mmHg boven het niveau  waarbij het signaal verdwijnt.  
•       Palpeer  de a. tibialis posterior  aan de binnenkant van  
+
* Laat  de manchet leeglopen met een snelheid  van 2 mmHg per seconde.  
 
+
* Noteer  de druk waarbij u  het eerste arteriële  signaal hoort.  
de enkel, juist dorsaal van  de malleolus medialis.
+
* Pomp  tijdens de meting de manchet  nooit bij, maar laat - als de transducer  eventueel is verschoven - de manchet helemaal leeglopen  en begin opnieuw.  
 
+
* Als u zowel a. tibialis posterior als a. dorsalis  pedis meet, gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index.  
•      Breng  op deze plaats de  ultrasoundgel (of een ander water-
 
 
 
houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is.
 
 
 
•      Zet het  dopplerapparaat  aan en plaats de transducer  in  
 
 
 
de gel in de richting  van de arterie onder een hoek van
 
 
 
30 tot 60º en zoek naar  het beste arteriële signaal.
 
 
 
Als u bij de a. tibialis posterior  geen signaal vindt, neem
 
 
 
dan de a. dorsalis pedis.
 
 
 
•      Houd  de transducer goed gefixeerd  en pomp met uw  
 
 
 
andere hand de manchet op  tot ongeveer 30 mmHg
 
 
 
boven het niveau  waarbij het signaal verdwijnt.
 
 
 
•      Laat  de manchet leeglopen met een snelheid  van 2  
 
 
 
mmHg per seconde.
 
 
 
•      Noteer  de druk waarbij u  het eerste arteriële  signaal hoort.  
 
 
 
•      Pomp  tijdens de meting de manchet  nooit bij, maar laat
 
 
 
- als de transducer  eventueel is verschoven - de manchet helemaal leeglopen  en begin opnieuw.
 
 
 
•      Als u zowel a. tibialis posterior als a. dorsalis  pedis meet,  
 
 
 
gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index.
 
 
 
 
'''Herhaal de procedure bij het  andere been.'''
 
'''Herhaal de procedure bij het  andere been.'''
 
|'''praktijkassistente'''
 
|'''praktijkassistente'''
 
|}
 
|}
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
|''' '''
+
!''' '''
|'''Activiteiten'''
+
!'''Activiteiten'''
|'''Door'''
+
!'''Door'''
 
|-
 
|-
 
| rowspan="2" |'''''Nazorg'''''
 
| rowspan="2" |'''''Nazorg'''''
Regel 145: Regel 117:
 
Herkomst: https://www.nhg.org/downloads/protocol-meten-van-de-enkel-armindex
 
Herkomst: https://www.nhg.org/downloads/protocol-meten-van-de-enkel-armindex
  
Instructiefilm
+
== Instructievideo Ankle Brachial Index ==
<youtube>https://youtu.be/KnJDrmfIXGw</youtube>
+
Stanford Medicine<youtube>https://youtu.be/KnJDrmfIXGw</youtube>
 +
 
 +
{{Footer - Leerlijn chronische zorg}}

Versie van 2 dec 2019 om 14:29


Leerlijn chronische zorg
Auteur

Paul Janssen
Susanne Claessen

Stage

1e Huisartsstage
2e Huisartsstage

KBA

1. Behandelt chronische ziekten

Competenties

Medisch handelen

Leerplek

Praktijkleren
Zelfstudie

Relevantie

Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien monofasische tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald.

De via de onderstaande link te bekijken instructiefilm kan worden gebruikt bij het aanleren van adequaat voetonderzoek bij type-2-diabetespatiënten.

Definitie Hartstichting

De enkel-arm-index is een maat om te bepalen of iemand vernauwingen heeft in de slagaders van de benen.

Bloeddruk vergelijken

Om de enkel-arm-index (EAI) te bepalen, wordt de bloeddruk van de enkels en de bovenarmen gemeten. De verhouding tussen de bovendruk in de onderbenen en de armen is de enkel-arm-index. Normaal is de bloeddruk in de slagader in de enkel vrijwel gelijk aan die in de arm. Bij een vernauwing in het been is de bloeddruk in de enkel lager dan die in de arm.

Bepalen enkel-arm-index

De enkel-arm-index wordt gemeten in rust. Daarom is het belangrijk om 10 minuten voor het onderzoek aanwezig te zijn. Bij de start van het onderzoek vraagt de arts de patiënt 5 minuten plat te liggen.

De patiënt krijgt de manchetten van de bloeddrukmeter om de enkels en de armen. De arts brengt gel aan voor het contact met de transducer van een Dopplerapparaat. Een Dopplerapparaat gebruikt ultrageluidsgolven. Dit geluid kunnen mensen niet horen. Met de transducer zoekt de arts een slagader in de voet. Hij hoort de hartslag via het dopplerapparaat.

De manchet rond de enkels wordt opgepompt, totdat de arts de hartslag niet meer hoort. Als de manchet leegloopt, hoort hij de hartslag weer. De bloeddruk van dat moment is de bovendruk. Vervolgens bepaalt de arts de bloeddruk van de bovenarmen. Het onderzoek kan samengaan met een loopbandonderzoek om de enkel-arm-index bij inspanning te meten.

herkomst: https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/medische-onderzoeken/enkel-arm-index

NHG Protocol Meten van de enkel-armindex

Fase Activiteiten Door
Voorbereiding Geef uitleg over de procedure. Voorbereiding van de patiënt:
  • Laat de patiënt plaatsnemen op de onderzoeksbank.
  • De patiënt moet voldoende ontkleed zijn: geen strak zittende mouwen of broekspijpen.
  • Laat de patiënt vijf minuten rustig zitten of liggen: de rug en armen gesteund, benen naast elkaar.
praktijkassistente
Klaarleggen materialen
  • conventionele bloeddrukmeter
  • dopplerapparaat met vaatprobe (smalle kop, 8 MHz)
  • ultrasound gel
  • tissue voor het wegvegen van de gel na de metingen
  • rekenmachine
praktijkassistente
Meting Meten van de bloeddruk aan de armen
  • Plaats de manchet zoals gebruikelijk om de bovenarm.
  • Breng ultrasoundgel aan op de a.radialis (pols).
  • Plaats de transducer in de gel in de richting van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar het beste arteriële signaal.
  • Zoek met de transducer het vat: u hoort duidelijk een pulserend ‘swoesj’-geluid.
  • Pomp de bloeddrukband op tot 200 mmHg druk.
  • Laat de manchet rustig leeglopen terwijl u de transducer goed gepositioneerd houdt.
  • Lees de systolische bloeddruk af zodra de pulsaties in het vat weer hoorbaar worden.

Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de

berekening de hoogste bloeddrukwaarde.

praktijkassistente
Meting van de bloeddruk aan de benen
  • Breng de bloeddrukmanchet aan, vlak boven de enkel, met de slangen naar boven.
  • Palpeer de a. tibialis posterior aan de binnenkant van de enkel, juist dorsaal van de malleolus medialis.
  • Breng op deze plaats de ultrasoundgel (of een ander water-houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is.
  • Zet het dopplerapparaat aan en plaats de transducer in de gel in de richting van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar het beste arteriële signaal. Als u bij de a. tibialis posterior geen signaal vindt, neem dan de a. dorsalis pedis.
  • Houd de transducer goed gefixeerd en pomp met uw andere hand de manchet op tot ongeveer 30 mmHg boven het niveau waarbij het signaal verdwijnt.
  • Laat de manchet leeglopen met een snelheid van 2 mmHg per seconde.
  • Noteer de druk waarbij u het eerste arteriële signaal hoort.
  • Pomp tijdens de meting de manchet nooit bij, maar laat - als de transducer eventueel is verschoven - de manchet helemaal leeglopen en begin opnieuw.
  • Als u zowel a. tibialis posterior als a. dorsalis pedis meet, gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index.

Herhaal de procedure bij het andere been.

praktijkassistente
  Activiteiten Door
Nazorg Registratie

Bereken de enkel-armindex van het linkerbeen = hoogste

linkerenkeldruk / hoogste armdruk.

Bereken de enkel-armindex van het rechterbeen = hoogste

rechterenkeldruk / hoogste armdruk.

praktijkassistente
Maak een vervolgafspraak op het spreekuur. praktijkassistente

Herkomst: https://www.nhg.org/downloads/protocol-meten-van-de-enkel-armindex

Instructievideo Ankle Brachial Index

Stanford Medicine

De bouwstenen in de leerlijn chronische zorg

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie