Huisartsopleiding VUmc: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
(van alles)
(kleinigheden)
Regel 27: Regel 27:
 
In de huisartsopleiding staat het praktijkleren centraal. Dat vindt vooral plaats aan de hand van de zorg voor patiënten. Het instituutsonderwijs ondersteunt en verdiept het praktijkleren.  
 
In de huisartsopleiding staat het praktijkleren centraal. Dat vindt vooral plaats aan de hand van de zorg voor patiënten. Het instituutsonderwijs ondersteunt en verdiept het praktijkleren.  
  
De aios werkt samen met zijn /haar opleider, docenten en peers aan zijn/haar toenemende competentie en zelfstandigheid. Op de stageplek is de huisartsopleider steeds laagdrempelig benaderbaar en is er dagelijks een leergesprek.  
+
De aios werkt samen met zijn /haar opleider, docenten en peers aan zijn/haar toenemende [[Competentieprofiel van de huisarts|competentie]] en zelfstandigheid. Op de stageplek is de huisartsopleider steeds laagdrempelig benaderbaar en is er dagelijks een leergesprek.  
  
 
Tijdens het, doorgaans wekelijkse, cursorisch onderwijs op het instituut (terugkomdag) wordt de aios begeleid door twee vaste docenten, een huisarts-docent en een gedragswetenschappelijk docent. Daarin is het leren van en mét elkaar in de aios-groep (peer-groep) een belangrijk didactisch uitgangspunt.  
 
Tijdens het, doorgaans wekelijkse, cursorisch onderwijs op het instituut (terugkomdag) wordt de aios begeleid door twee vaste docenten, een huisarts-docent en een gedragswetenschappelijk docent. Daarin is het leren van en mét elkaar in de aios-groep (peer-groep) een belangrijk didactisch uitgangspunt.  
Regel 33: Regel 33:
 
In de ervaringsronde (reflectieonderwijs) worden praktijkervaringen gedeeld en getoetst aan de ervaringen van andere aios. Op basis van reflectie en feedback op het praktijkhandelen, en wat er op de terugkomdagen aan de orde komt, formuleert de aios steeds nieuwe leerdoelen, die worden vastgelegd in een individueel ontwikkelingsplan ([[IOP]]).  
 
In de ervaringsronde (reflectieonderwijs) worden praktijkervaringen gedeeld en getoetst aan de ervaringen van andere aios. Op basis van reflectie en feedback op het praktijkhandelen, en wat er op de terugkomdagen aan de orde komt, formuleert de aios steeds nieuwe leerdoelen, die worden vastgelegd in een individueel ontwikkelingsplan ([[IOP]]).  
  
Het leren van de aios wordt dus zo veel mogelijk gestuurd door diens individuele leerbehoeften, binnen de genoemde vastgestelde kaders en met het oog op het gaan voldoen aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts. We spreken van toenemend zelfsturend leren. Docenten en opleiders bieden hulp bij het concretiseren en verwezenlijken van leerdoelen.  
+
Het leren van de aios wordt dus zo veel mogelijk gestuurd door diens individuele leerbehoeften, binnen de genoemde vastgestelde kaders en met het oog op het gaan voldoen aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts. We spreken van (toenemend) zelfsturend leren. Docenten en opleiders bieden hulp bij het concretiseren en verwezenlijken van leerdoelen.  
  
 
In de voortgangsgesprekken wordt drie keer per jaar de competentie-ontwikkeling van de aios geëvalueerd en het IOP bijgesteld. Hierbij maken we gebruik van de competentie beoordelings lijst, de [[ComBeL]].
 
In de voortgangsgesprekken wordt drie keer per jaar de competentie-ontwikkeling van de aios geëvalueerd en het IOP bijgesteld. Hierbij maken we gebruik van de competentie beoordelings lijst, de [[ComBeL]].
Regel 52: Regel 52:
 
* '''Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding'''. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Dit maakt geregeld overleg met en observatie door de opleider cruciaal voor de opleiding. Dit garandeert ook de patiëntveiligheid en het opsporen van blinde vlekken bij de aios. Hiertoe zijn er:
 
* '''Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding'''. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Dit maakt geregeld overleg met en observatie door de opleider cruciaal voor de opleiding. Dit garandeert ook de patiëntveiligheid en het opsporen van blinde vlekken bij de aios. Hiertoe zijn er:
 
** Dagelijkse leergesprekken van ca een uur, naast ad hoc overleg over individuele patiënten.
 
** Dagelijkse leergesprekken van ca een uur, naast ad hoc overleg over individuele patiënten.
** Observatiespreekuren, bijvoorbeeld wekelijks, naast ad hoc observaties
+
** Observatiespreekuren, bij voorkeur wekelijks, naast ad hoc observaties
 
** Zelfstandige periodes
 
** Zelfstandige periodes
 
** Voortgangsgesprekken 
 
** Voortgangsgesprekken 

Versie van 18 mrt 2019 om 16:30


Regelgeving

Hoofd
Nettie Blankenstein

Adjunct hoofd
Harry Schleypen

Onderwijscoordinator
Chris Rietmeijer

Handleiding huisartsopleiding VUmc

Deze handleiding is bedoeld voor aios, docenten en opleiders en geeft een praktische beschrijving van onze huisartsopleiding. Voor de verantwoording en achtergronden verwijzen we naar het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) 2016, het Competentieprofiel van de huisarts en het Protocol toetsing en beoordeling. Binnen deze kaders zetten wij eigen accenten, die zijn terug te vinden in ons opleidingsplan HOVUmc.

In de huisartsopleiding staat het praktijkleren centraal. Dat vindt vooral plaats aan de hand van de zorg voor patiënten. Het instituutsonderwijs ondersteunt en verdiept het praktijkleren.

De aios werkt samen met zijn /haar opleider, docenten en peers aan zijn/haar toenemende competentie en zelfstandigheid. Op de stageplek is de huisartsopleider steeds laagdrempelig benaderbaar en is er dagelijks een leergesprek.

Tijdens het, doorgaans wekelijkse, cursorisch onderwijs op het instituut (terugkomdag) wordt de aios begeleid door twee vaste docenten, een huisarts-docent en een gedragswetenschappelijk docent. Daarin is het leren van en mét elkaar in de aios-groep (peer-groep) een belangrijk didactisch uitgangspunt.

In de ervaringsronde (reflectieonderwijs) worden praktijkervaringen gedeeld en getoetst aan de ervaringen van andere aios. Op basis van reflectie en feedback op het praktijkhandelen, en wat er op de terugkomdagen aan de orde komt, formuleert de aios steeds nieuwe leerdoelen, die worden vastgelegd in een individueel ontwikkelingsplan (IOP).

Het leren van de aios wordt dus zo veel mogelijk gestuurd door diens individuele leerbehoeften, binnen de genoemde vastgestelde kaders en met het oog op het gaan voldoen aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts. We spreken van (toenemend) zelfsturend leren. Docenten en opleiders bieden hulp bij het concretiseren en verwezenlijken van leerdoelen.

In de voortgangsgesprekken wordt drie keer per jaar de competentie-ontwikkeling van de aios geëvalueerd en het IOP bijgesteld. Hierbij maken we gebruik van de competentie beoordelings lijst, de ComBeL.

Doelen en globale inhoud

De huisartsopleiding leidt op tot competente huisartsen. Net als alle andere medische vervolgopleidingen onderscheiden we daarbij 7 competentiegebieden. Die gebieden zijn Medisch handelen, Communicatie, Samenwerken, Maatschappelijk handelen, Kennis en wetenschap, en Professionaliteit. Een competente huisarts is voldoende competent in verschillende contexten. Die contexten worden oa gedefinieerd door verschillende klachten en ziektebeelden. Deze klachten en ziektebeelden worden in het Landelijk opleidingsplan ondergebracht in 10 thema's: Korte episode zorg, Spoedeisende zorg, Chronische zorg, SOLK, Psychische klachten en aandoeningen, zorg voor het Kind, Complexe ouderenzorg, Palliatieve zorg, Preventie en Praktijkmanagement. Bij het afronden van de huisartsopleiding voldoet de aios aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts en heeft de aios een reëel beeld van zijn/haar beheersingsniveau van de tien thema’s van het LOP. Dat geeft richting aan het verder zelfsturend leren na de opleiding in het kader van permanente professionele ontwikkeling. 

Fasering en stages

De opleiding is verdeeld in twee fases van elk anderhalf jaar. De eerste fase bestaat uit de eerste huisarts-stage met aansluitend de klinische stage. De aios doorloopt de eerste fase in een en dezelfde terugkomdag-groep. De tweede fase bestaat uit de Chronische zorg stage, de GGZ stage en de tweede huisarts-stage. De aios doorloopt de tweede fase in een nieuwe groep die eveneens gedurende deze hele fase bij elkaar blijft. Afgezien van vrijstellingen begint de aios dus vijf keer aan een nieuwe stage en twee keer aan een nieuwe terugkomdag-groep.

Hoewel het patiënten-aanbod en daarmee de problematiek waarmee de aios te maken krijgt zich maar ten dele laat sturen, leggen we in de loop van de opleiding verschillende accenten. Aan het begin van de opleiding (eerste fase) leggen we de nadruk op o.a. spoedeisende zorg en veel voorkomende klachten; later staat de meer complexe problematiek en de praktijkvoering centraal (tweede fase).

Praktijkleren

Leren in de dag-praktijk

De aios leert het vak in de praktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Een aantal voorwaarden is daarbij van belang:

  • Een voldoende en divers patiënten-aanbod. Uit onderzoek is gebleken dat aios in de huisartsopleiding vaak een te eenzijdige mix van patiënten te zien krijgen waarbij vooral de meer complexe zorg door de opleider wordt verleend. Vooral in de tweede huisarts-stage is het van belang met de opleider en praktijkassistente samen voor een aanbod van voldoende patiënten met complexe problematiek zorg te dragen.
  • Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Dit maakt geregeld overleg met en observatie door de opleider cruciaal voor de opleiding. Dit garandeert ook de patiëntveiligheid en het opsporen van blinde vlekken bij de aios. Hiertoe zijn er:
    • Dagelijkse leergesprekken van ca een uur, naast ad hoc overleg over individuele patiënten.
    • Observatiespreekuren, bij voorkeur wekelijks, naast ad hoc observaties
    • Zelfstandige periodes
    • Voortgangsgesprekken 

Leren op de huisartsenpost

Een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP). Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is en daarmee een belangrijk gespreksonderwerp tussen aios en opleider. De mate van zelfstandigheid van de aios op de HAP is geformaliseerd. Zie de handleidingen eerste en tweede fase.

Leren met praktijkopdrachten

Praktijkopdrachten zijn de brug tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Een praktijkopdracht geeft focus aan het leren in de praktijk, het uitdiepen van een onderwerp. De opleiding kent een aantal verplichte praktijkopdrachten. Zie de handleidingen eerste en tweede fase.

Instituutsonderwijs

Drie a vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen met vaste docenten, een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent. Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. Het instituutsonderwijs is inhoudelijk deels vraag-gestuurd maar kent qua structuur een aantal vaste onderdelen:

  • Reflectieonderwijs
  • Aios-onderwijs
  • Docent-onderwijs/training
  • Expert-onderwijs
  • Individuele begeleiding aios en koppel

Bij het verdiepen van het praktijkleren is er veel ruimte voor aios en docenten om binnen de kaders keuzes te maken in wat er aan de orde komt en hoe dat wordt vorm gegeven (vraag-gestuurd onderwijs). De genoemde kaders worden, zoals steeds, gevormd door de thema’s van het Landelijk opleidingsplan (LOP) en het competentieprofiel van de huisarts.

Reflectieonderwijs

Het reflecteren op praktijkervaringen en van daaruit komen tot gerichte leeractiviteiten en aanpassing van het gedrag is essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling als aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios gebruiken hun peers en docenten om casus en dilemma’s voor te leggen. Door reflectie en feedback krijgt de aios meer grip op de ervaring en handvatten voor zijn/haar verdere ontwikkeling op dit gebied. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep of het kiezen van keuze-onderwijs. Zie ook de handleiding reflectie.

Aios-onderwijs

De aios-groep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios bij toerbeurt een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het 'aios-onderwijs' te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding, en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aios-onderwijs. De leerwensen van de groep moeten hiertoe verhelderd worden. Op deze Wiki zijn per thema en/of competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs (zie Wiki-homepage). Waar nodig leveren de docenten zelf een bijdrage aan de uitvoering van het onderwijs.

Docent-onderwijs en training

Naast het aios-onderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertise-gebieden. GW-docenten geven trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie, leiderschap, praktijkmanagement etc. Huisarts-docenten geven onderwijs in medisch inhoudelijke onderwerpen, vooral bij de introductie van een nieuw thema. Het samen met de peers en docenten bekijken en bespreken van consulten op video vormt een vast onderdeel van het terugkomdagonderwijs.

Expert-onderwijs

Expert-onderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. Experts kunnen vaste docenten zijn of externe docenten. De hoeveelheid expert-onderwijs verschilt per stage cq fase van opleiding. Tijdens de tweede huisarts-stage kan de aios kiezen uit verschillend aanbod. 

Differentiatie-onderwijs

Naast het bestaande HOVUmc instituutsonderwijs kunnen aios tijdens de tweede  huisarts-stage gebruikmaken van een aanvullend, landelijk, verdiepend onderwijsaanbod: de Differentiaties. Hiermee kan de aios zich extra bekwamen in een onderdeel van de huisartsgeneeskunde dat hem/haar fascineert. Voorwaarde is dat de aios voldoende 'leerruimte' heeft voor dit extra aanbod.

Individuele begeleiding aios en koppel

Naast het groepsonderwijs is ook het bieden van individuele begeleiding een belangrijke functie van het terugkomdagonderwijs. Individuele begeleiding vindt tevens plaats via de digitale leeromgeving Canvas waarop de docenten reageren op de aios, bijvoorbeeld op diens individueel ontwikkelplan (IOP). Doordat de docent ook de opleider ziet op de paralleldagen, en het koppel (aios en opleider) spreekt tijdens praktijkbezoeken, is begeleiding van de aios, de opleider en het koppel mogelijk. We spreken van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Voortgangsgesprekken en beoordeling

In de voortgangsgesprekken die 4-maandelijks plaatsvinden, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent, wordt teruggekeken naar het functioneren in de afgelopen periode en vooruitgekeken naar wat er in de komende periode moet gebeuren. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver hij/zij is in de ontwikkeling van zijn/haar competenties in het licht van het competentieprofiel huisarts. De competentie beoordelingslijst (ComBeL) dient hierbij als onderlegger en beoordelingsdocument. De thema's van het landelijk opleidingsplan, met de daaronder gerangschikte kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA's) geven de context waartegen de competentie-ontwikkeling wordt bezien. Een voorbeeld kan dit verduidelijken: als het gaat om de competentie communicatie, dan zal tijdens de eerste huisarts-stage gekeken worden naar communicatie in een consult rond een veel voorkomende klacht. Maar ook naar communicatie tijdens een spoedvisite. Tijdens de tweede huisarts-stage zal bijvoorbeeld communicatie rond het levenseinde een focus zijn.

Opleider en docent hebben beide een coachende rol bij het concretiseren en faciliteren van de leeractiviteiten van de aios. De aios is verantwoordelijk voor de verslaglegging van alle voortgangs- en beoordelingsmomenten in het e-portfolio. Dit is nader beschreven in Toetsing en beoordeling en overzichtelijk gemaakt per stage in de Verplichtingen aios.

Verplichtingen
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Verplichtingen
2e Huisartsstage

Onderwijs informatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen. We zouden graag met minder toekunnen i.v.m. toegang en gebruikersgemak, maar net als in het gewone leven is dat niet mogelijk. Hieronder in het kort waar de verschillende systemen toe dienen, met verwijzingen naar de verdere beschrijvingen.

Het E-portfolio is de plek waarin de aios de voortgang documenteert; dat gaat vooral om de verzameling van beoordelingsformulieren en voortgangsverslagen.

Canvas is de interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties, maar ook roosters.

Op deze Wiki is, naast alle handleidingen en regelgeving, ook veel inhoudelijke informatie te vinden, gerangschikt onder 14 leerlijnen. Deze inhoud wordt gepresenteerd in de vorm van onderwijsbouwstenen, die te gebruiken zijn bij het maken van onderwijs door aios en docenten. Ook zijn bouwstenen vaak geschikt voor het praktijkleren en/of voor leergesprekken of zelfstudie. De bouwstenen zijn waar mogelijk gerangschikt per KBA. Ook zijn de onderwijsbouwstenen te vinden met behulp van de zoekfunctie rechts boven in het scherm. Het maken en onderhouden van bouwstenen is doorlopend werk van onze expertisegroepen, die elk bestaan uit enkele docenten en een alumnus. Mocht je onjuistheden in bouwstenen aantreffen, mail dit dan svp een de auteur die vermeld staat.

Het video-platform is een beveiligde omgeving waarin aios video-opnames uploaden om later terug te zien met de opleider, de peers en/of de docenten. Ook wordt dit platform gebruikt voor de beoordeling van consulten door externe beoordelaars in het kader van de basis consultvoeringstoets.

Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc - account/emailadres. Om misbruik te voorkomen dient de toegangscode regelmatig geactualiseerd te worden. De aios ontvangt hierover tijdig bericht van het instituut.canvas-ho@vumc.nl

Handleiding 1e Huisartsstage Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Handleiding 2e Huisartsstage