Huisartsopleiding VUmc

Uit Wiki HOVUmc
Versie door Chris Rietmeijer (overleg | bijdragen) op 1 aug 2019 om 16:52 (tot aan Voortgangsgesprekken)
Ga naar: navigatie, zoeken


Regelgeving

Hoofd
Nettie Blankenstein

Adjunct hoofd
Harry Schleypen

Onderwijscoordinator
Chris Rietmeijer

Handleiding huisartsopleiding VUmc

Deze handleiding geeft een praktische beschrijving van onze huisartsopleiding en is bedoeld voor aios, docenten en opleiders. Voor de verantwoording en achtergronden verwijzen we naar het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) 2016, het Competentieprofiel van de huisarts en het Protocol toetsing en beoordeling. Binnen deze kaders zetten wij eigen accenten, die zijn terug te vinden in ons opleidingsplan HOVUmc.

In de huisartsopleiding staat het leren in de praktijk centraal. De aios werkt in de praktijk onder supervisie van de huisartsopleider.

Het wekelijkse instituuts-onderwijs ('terugkomdag') is ondersteunend voor het praktijkleren.

Opleidingsdoelen

De huisartsopleiding leidt op tot competente huisartsen. Net als alle andere medische vervolgopleidingen onderscheiden we daarbij 7 competentie gebieden. Die gebieden zijn:

  • Medisch handelen
  • Communicatie
  • Samenwerken
  • Organisatie
  • Maatschappelijk handelen
  • Kennis en wetenschap
  • Professionaliteit

Een competente huisarts is voldoende competent in de breedte van het vak. Het Landelijk opleidingsplan beschrijft deze breedte in 10 thema's:

  • Korte episode zorg
  • Spoedeisende zorg
  • Chronische zorg
  • Complexe ouderenzorg
  • zorg voor het Kind
  • Psychische klachten en aandoeningen
  • SOL,
  • Palliatieve zorg
  • Preventie
  • Praktijkmanagement

Bij het afronden van de huisartsopleiding voldoet de aios (arts in opleiding tot specialist) aan het competentieprofiel van de beginnende huisarts en heeft de aios een reëel beeld van zijn/haar beheersingsniveau van de tien thema’s van het LOP. Dat geeft richting aan het verder zelfsturend leren na de opleiding in het kader van permanente professionele ontwikkeling. 

Fasering en stages

De opleiding is verdeeld in twee fases van elk anderhalf jaar:

De aios volgt het instituuts-onderwijs op de terugkomdagen gedurende de eerste fase in dezelfde werkgroep met dezelfde docenten. De werkgroepindeling verandert bij aanvang van de tweede fase: de samenstelling blijft dan tot het einde van de opleiding ongewijzigd. 

Praktijkleren

Leren in de dag-praktijk

De aios leert het vak in de praktijk. Patiëntenzorg en de vragen die daaruit ontstaan sturen voor een groot deel het leren. Daarbij zijn van belang:

  • Een voldoende en divers patiënten-aanbod. Uit onderzoek is gebleken dat aios in de huisartsopleiding vaak een te eenzijdige mix van patiënten te zien krijgen. Vooral in de tweede huisarts-stage is het van belang met de opleider en praktijkassistente samen voor een aanbod van voldoende patiënten met complexe problematiek zorg te dragen.
  • Een goede balans tussen zelfstandig werken en begeleiding. De aios leert vooral door zelfstandig patiëntenzorg te bieden onder direct beschikbare supervisie. Daarbij is geregeld overleg met en observatie door de opleider cruciaal. Dit garandeert de patiëntveiligheid en maakt het opsporen van blinde vlekken bij de aios mogelijk. Hiertoe zijn er:
    • Dagelijkse leergesprekken van ca een uur, naast ad hoc overleg over individuele patiënten.
    • Regelmatige observatiespreekuren, bij voorkeur wekelijks, naast ad hoc observaties
    • Zelfstandige periodes waarin de aios zonder directe beschikbaarheid van de opleider werkt.
    • Voortgangsgesprekken 

Leren op de huisartsenpost

Een belangrijk deel van de huisartsenzorg wordt geleverd op de huisartsenpost (HAP). Ook hier geldt dat de balans tussen zelfstandig werken en begeleiding essentieel is voor het leren en de patiëntveiligheid. De mate van zelfstandigheid van de aios op de HAP is geformaliseerd middels bekwaamheidsverklaringen. Zie de handleidingen eerste en tweede fase en de leidraad dienstdoen.

Leren met praktijkopdrachten

Praktijkopdrachten vormen een brug tussen het instituutsonderwijs en het werken/leren in de praktijk. Een praktijkopdracht geeft focus aan het leren in de praktijk. De opleiding kent een aantal verplichte praktijkopdrachten. Daarnaast zijn er vrijwillige praktijkopdrachten die de aios beschrijft in haar Individueel ontwikkelingsplan (IOP). Zie de handleidingen eerste en tweede fase.

Instituutsonderwijs

Drie a vier keer per maand komen de aios naar de terugkomdag op het instituut, in vaste groepen van ca 12 aios, met vaste docenten (een huisarts en een gedragswetenschappelijk docent). Het instituutsonderwijs heeft als doel het praktijkleren te ondersteunen en te verdiepen. Het instituutsonderwijs is inhoudelijk deels vraag-gestuurd: aios en docenten kiezen, binnen de kaders van het Landelijk opleidingsplan, zelf welk onderwerpen zij aan bod laten komen, en in welke vorm,

De opbouw van de terugkomdag kent een aantal vaste onderdelen:

  • Reflectieonderwijs
  • Aios-onderwijs
  • Docent-onderwijs/training
  • Expert-onderwijs
  • Differentiatie-onderwijs
  • Individuele begeleiding aios en koppel

Reflectieonderwijs

Door feedback en reflectie op praktijkervaringen krijgt de aios zicht op het eigen gedrag, de eigen kennis, vaardigheden en attitude. Dit kan leiden tot gerichte leeractiviteiten. Dit proces is essentieel voor de beroepsmatige essentieel voor de beroepsmatige ontwikkeling van de aios. In het onderwijs is daarom ruimte gereserveerd voor reflectierondes. Aios leggen casus en dilemma’s voor aan hun groepsgenoten en docenten. Door reflectie en feedback krijgt de aios meer grip op de ervaring en handvatten voor zijn/haar verdere ontwikkeling op dit gebied. De ingebrachte vragen uit de praktijk kunnen ook richting geven aan de planning van het onderwijs in de groep of het kiezen van keuze-onderwijs. Zie ook de handleiding reflectie.

Aios-onderwijs

De aios-groep kiest welke onderwerpen aandacht moeten krijgen in het groepsonderwijs. Bij de voorbereiding en uitvoering daarvan hebben aios bij een actieve rol. Het is de verantwoordelijkheid van de docenten om de kwaliteit van het 'aios-onderwijs' te borgen; zij doen dit door het actief begeleiden van de aios in de voorbereiding, en door het geven van feedback op vorm en inhoud van het uitgevoerde aios-onderwijs. Het is daarbij van belang dat het onderwijs aansluit op de leerwensen van de groep. Op de Wiki zijn per thema en per competentiegebied onderwijsbouwstenen te vinden die behulpzaam zijn bij het voorbereiden en vormgeven van dit onderwijs (zie Wiki-homepage).

Docent-onderwijs en training

Naast het aios-onderwijs is er onderwijs door de docenten. Docenten hebben hun eigen expertise-gebieden. Zo geven gedragswetenschappelijk docenten bijvoorbeeld trainingen in samenwerken en arts-patiëntcommunicatie. Huisarts-docenten geven onderwijs in medisch inhoudelijke onderwerpen, vooral bij de introductie van een nieuw thema. Een ander vast onderdeel van de terugkomdagen is het samen bekijken van consulten die de aios op video heeft opgenomen.

Expert-onderwijs

Expert-onderwijs is onderwijs dat wordt gegeven door een expert op een bepaald vakgebied. De hoeveelheid expert-onderwijs verschilt per stage cq fase van opleiding. Tijdens de tweede huisarts-stage kan de aios kiezen uit verschillend aanbod. 

Differentiatie-onderwijs

Naast het bestaande instituutsonderwijs kunnen aios tijdens de tweede  huisarts-stage gebruikmaken van een aanvullend, landelijk, verdiepend onderwijsaanbod: de Differentiaties. Hiermee kan de aios zich extra bekwamen in een specifiek onderdeel van de huisartsgeneeskunde. Voorwaarde is dat de aios voldoende 'leerruimte' heeft voor dit extra aanbod; dit ter beoordeling aan aios, opleider en docent.

Individuele begeleiding aios en koppel

Op de terugkomdag is er tijd voor individuele begeleiding van de aios door de docenten. Individuele begeleiding vindt ook plaats binnen de digitale leeromgeving 'Canvas' waar de docenten inhoudelijk kunnen reageren op bestanden die de aios upload, zoals het IOP (Individueel ontwikkelingsplan). Naast de aios begeleidt de docent ook diens opleider. Opleiders komen geregeld naar het instituut. Daarnaast begeleidt de docent het koppel, bijvoorbeeld door het doen van praktijkbezoeken en het bijwonen van voortgangsgesprekken. We spreken van samenwerking rond het leren van de aios in de driehoek van aios-opleider-docent.

Voortgangsgesprekken en beoordeling

In de voortgangsgesprekken die 4-maandelijks plaatsvinden, zowel tussen aios en opleider als tussen aios en docent, wordt teruggekeken naar het functioneren in de afgelopen periode en vooruitgekeken naar wat er in de komende periode moet gebeuren. De aios heeft hierin een actieve rol en maakt inzichtelijk aan opleider en docent hoe ver hij/zij is in de ontwikkeling van zijn/haar competenties in het licht van het competentieprofiel huisarts. De competentie beoordelingslijst (ComBeL) dient hierbij als onderlegger en beoordelingsdocument. De thema's van het landelijk opleidingsplan, met de daaronder gerangschikte kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA's) geven de context waartegen de competentie-ontwikkeling wordt bezien. Een voorbeeld kan dit verduidelijken: als het gaat om de competentie communicatie, dan zal tijdens de eerste huisarts-stage gekeken worden naar communicatie in een consult rond een veel voorkomende klacht. Maar ook naar communicatie tijdens een spoedvisite. Tijdens de tweede huisarts-stage zal bijvoorbeeld communicatie rond het levenseinde een focus zijn.

Opleider en docent hebben beide een coachende rol bij het concretiseren en faciliteren van de leeractiviteiten van de aios. De aios is verantwoordelijk voor de verslaglegging van alle voortgangs- en beoordelingsmomenten in het e-portfolio. Dit is nader beschreven in Toetsing en beoordeling en overzichtelijk gemaakt per stage in de Verplichtingen aios.

Verplichtingen
1e Huisartsstage
Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Verplichtingen
2e Huisartsstage

Onderwijs informatiesystemen

Binnen de huisartsopleiding werken we met verschillende digitale systemen. We zouden graag met minder toekunnen i.v.m. toegang en gebruikersgemak, maar net als in het gewone leven is dat niet mogelijk. Hieronder in het kort waar de verschillende systemen toe dienen, met verwijzingen naar de verdere beschrijvingen.

Het E-portfolio is de plek waarin de aios de voortgang documenteert; dat gaat vooral om de verzameling van beoordelingsformulieren en voortgangsverslagen.

Canvas is de interactieve digitale leeromgeving waarop de aios binnen zijn/haar groep kan communiceren over inhoudelijke en praktische zaken, zoals voortgang in het individueel ontwikkelingsplan, literatuur, presentaties, maar ook roosters.

Op deze Wiki is, naast alle handleidingen en regelgeving, ook veel inhoudelijke informatie te vinden, gerangschikt onder 14 leerlijnen. Deze inhoud wordt gepresenteerd in de vorm van onderwijsbouwstenen, die te gebruiken zijn bij het maken van onderwijs door aios en docenten. Ook zijn bouwstenen vaak geschikt voor het praktijkleren en/of voor leergesprekken of zelfstudie. De bouwstenen zijn waar mogelijk gerangschikt per KBA. Ook zijn de onderwijsbouwstenen te vinden met behulp van de zoekfunctie rechts boven in het scherm. Het maken en onderhouden van bouwstenen is doorlopend werk van onze expertisegroepen, die elk bestaan uit enkele docenten en een alumnus. Mocht je onjuistheden in bouwstenen aantreffen, mail dit dan svp een de auteur die vermeld staat.

Het video-platform is een beveiligde omgeving waarin aios video-opnames uploaden om later terug te zien met de opleider, de peers en/of de docenten. Ook wordt dit platform gebruikt voor de beoordeling van consulten door externe beoordelaars in het kader van de basis consultvoeringstoets.

Iedere aios krijgt voor de duur van de opleiding een eigen VUmc - account/emailadres. Om misbruik te voorkomen dient de toegangscode regelmatig geactualiseerd te worden. De aios ontvangt hierover tijdig bericht van het instituut.canvas-ho@vumc.nl

Zie de handleiding ICT

Handleiding 1e Huisartsstage Klinische
stage
CZ
stage
GGZ
stage
Handleiding 2e Huisartsstage