Medicatieveiligheid: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
(link toegevoegd)
k
(2 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 +
{{Header - Leerlijn complexe ouderenzorg}}
 +
 
{| class="infobox leerlijn-ouderen"
 
{| class="infobox leerlijn-ouderen"
 
! {{Titelbalk - Leerlijn complexe ouderenzorg}}
 
! {{Titelbalk - Leerlijn complexe ouderenzorg}}
Regel 29: Regel 31:
 
|}
 
|}
 
=== Relevantie ===
 
=== Relevantie ===
* Rond 5% van de acute opnames in Nederlandse ziekenhuizen is het gevolg van complicaties van medicijngebruik ([https://www.knmp.nl/downloads/harm-rapport.pdf Harm 2006]). Ongeveer de helft van deze gevallen is mogelijk te voorkomen. Patiënten gebruiken zoveel medicijnen dat ze zelf niet meer weten wat waarvoor is. Het is voor hen soms lastig om het overzicht te houden en de medicatie in te nemen zoals voorgeschreven. Het is voor de huisarts soms onduidelijk welke specialist iets voorgeschreven heeft en voor welke indicatie. Het is een hele uitdaging de medicatie bij polyfarmacie te beoordelen en te optimaliseren.
+
Rond 5% van de acute opnames in Nederlandse ziekenhuizen is het gevolg van complicaties van medicijngebruik ([https://www.knmp.nl/downloads/harm-rapport.pdf Harm 2006]). Ongeveer de helft van deze gevallen is mogelijk te voorkomen. Patiënten gebruiken zoveel medicijnen dat ze zelf niet meer weten wat waarvoor is. Het is voor hen soms lastig om het overzicht te houden en de medicatie in te nemen zoals voorgeschreven. Het is voor de huisarts soms onduidelijk welke specialist iets voorgeschreven heeft en voor welke indicatie. Het is een hele uitdaging de medicatie bij polyfarmacie te beoordelen en te optimaliseren.
  
 
=== Doel ===
 
=== Doel ===
Verbetert en bewaakt de medicatieveiligheid in de praktijk.
+
* Verbetert en bewaakt de medicatieveiligheid in de praktijk.
  
 
==== Subdoelen ====
 
==== Subdoelen ====
Regel 39: Regel 41:
 
* Weet hoe medicatieoverdracht tussen de huisartsenpraktijk, het ziekenhuis en de apotheek geregeld is.
 
* Weet hoe medicatieoverdracht tussen de huisartsenpraktijk, het ziekenhuis en de apotheek geregeld is.
  
=== Werkvormen: ===
+
=== Werkvormen ===
  
 
==== Medicatiereview: ====
 
==== Medicatiereview: ====
 
+
'''Chronische zorg stage:'''
===== Chronische zorg stage: =====
 
 
* Tijdens de themadagen chronische zorg wordt er aandacht besteed aan polyfarmacie en medicatiereviews.  
 
* Tijdens de themadagen chronische zorg wordt er aandacht besteed aan polyfarmacie en medicatiereviews.  
 
+
'''Huisartsenpraktijk:'''
===== Huisartsenpraktijk: =====
 
 
* Het opstellen van een medicatiereview vereist een zekere investering van tijd. De juiste patiënten moeten gevonden worden, er moet een farmacotherapeutische anamnese afgenomen worden, een analyse en een behandelplan opgesteld worden. Dit behandelplan moet met de patiënt overlegd worden en de effecten hiervan moeten gemonitord worden.  
 
* Het opstellen van een medicatiereview vereist een zekere investering van tijd. De juiste patiënten moeten gevonden worden, er moet een farmacotherapeutische anamnese afgenomen worden, een analyse en een behandelplan opgesteld worden. Dit behandelplan moet met de patiënt overlegd worden en de effecten hiervan moeten gemonitord worden.  
 
* Zoek voor jouw huisartsenpraktijk uit wie voor welke stap verantwoordelijk is en wie het proces als geheel monitort.  
 
* Zoek voor jouw huisartsenpraktijk uit wie voor welke stap verantwoordelijk is en wie het proces als geheel monitort.  
Regel 53: Regel 53:
  
 
==== Actueel medicatie overzicht: ====
 
==== Actueel medicatie overzicht: ====
 
+
'''Huisartsenpraktijk:'''
===== Huisartsenpraktijk: =====
 
 
* Ga na hoe het medicatieoverzicht actueel gehouden wordt in jouw huisartsenpraktijk
 
* Ga na hoe het medicatieoverzicht actueel gehouden wordt in jouw huisartsenpraktijk
Praktijk naar HAP:
+
'''Praktijk naar HAP:'''
 
* Is er op de huisartsenpost een actueel medicatieoverzicht van de patiënten die je daar ziet? Van wie wel en wie niet, waar ligt dit aan?
 
* Is er op de huisartsenpost een actueel medicatieoverzicht van de patiënten die je daar ziet? Van wie wel en wie niet, waar ligt dit aan?
HAP naar praktijk:
+
'''HAP naar praktijk:'''
 
* Als de huisartsenpost aan een van jouw patiënten medicatie voorschrijft hoe komt dit dan terug in jouw HIS? Is dit terug te vinden in het actuele medicatieoverzicht in het HIS? Komt deze informatie hier via de huisartsenpost of via de apotheek die deze medicatie geleverd heeft?
 
* Als de huisartsenpost aan een van jouw patiënten medicatie voorschrijft hoe komt dit dan terug in jouw HIS? Is dit terug te vinden in het actuele medicatieoverzicht in het HIS? Komt deze informatie hier via de huisartsenpost of via de apotheek die deze medicatie geleverd heeft?
Praktijk naar ziekenhuis:
+
'''Praktijk naar ziekenhuis:'''
 
* Welke medicijnen komen in de verwijsbrief te staan als je iemand met spoed instuurt? Bevat het de actuele medicatie, de chronische medicatie, wat afgelopen 3 maanden afgeleverd is of nog iets anders? Wat kan hierbij missen? Staat er medicatie in die niet meer gebruikt wordt?
 
* Welke medicijnen komen in de verwijsbrief te staan als je iemand met spoed instuurt? Bevat het de actuele medicatie, de chronische medicatie, wat afgelopen 3 maanden afgeleverd is of nog iets anders? Wat kan hierbij missen? Staat er medicatie in die niet meer gebruikt wordt?
Ziekenhuis naar praktijk:
+
'''Ziekenhuis naar praktijk:'''
 
* Hoe krijg je de medicatieveranderingen na ziekenhuisopname binnen? Staat in de ontslagbrief duidelijk welke medicatie gestopt en gestart is en de reden hiervoor? Komt er ook een bericht via de apotheek binnen waarbij de actuele medicatie aangepast wordt in het HIS? Klopt deze aanpassing ook met de ontslagbrief?
 
* Hoe krijg je de medicatieveranderingen na ziekenhuisopname binnen? Staat in de ontslagbrief duidelijk welke medicatie gestopt en gestart is en de reden hiervoor? Komt er ook een bericht via de apotheek binnen waarbij de actuele medicatie aangepast wordt in het HIS? Klopt deze aanpassing ook met de ontslagbrief?
  
Regel 75: Regel 74:
 
* Website van de [http://www.ephor.nl/ Ephor] (expertisecentrum pharmacotherapie bij ouderen) waarop per geneesmiddelengroep de voor en nadelen per geneesmiddel bij ouderen onderbouwt wordt. 
 
* Website van de [http://www.ephor.nl/ Ephor] (expertisecentrum pharmacotherapie bij ouderen) waarop per geneesmiddelengroep de voor en nadelen per geneesmiddel bij ouderen onderbouwt wordt. 
 
* [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/stappenplan.pdf Stappenplan medicatie beoordeling]
 
* [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/stappenplan.pdf Stappenplan medicatie beoordeling]
* Voorbeeldformulier in te vullen bij afname van een [http://www.ephor.nl/media/1079/gestructureerde-medicatie-anamnese-2010.pdf gestructureerde medicatie anamnese].
+
* Voorbeeldformulier in te vullen bij afname van een [https://ephor.nl/wp-content/uploads/2018/12/gestructureerde-medicatie-anamnese-2010.pdf gestructureerde medicatie anamnese].
 
* [https://www.thuisarts.nl/polyfarmacie-bij-ouderen/ik-ben-ouder-dan-65-en-gebruik-veel-medicijnen Patiënteninformatie polyfarmacie] van thuisarts.
 
* [https://www.thuisarts.nl/polyfarmacie-bij-ouderen/ik-ben-ouder-dan-65-en-gebruik-veel-medicijnen Patiënteninformatie polyfarmacie] van thuisarts.
  
 
==== Actueel medicatie overzicht ====
 
==== Actueel medicatie overzicht ====
 
Een ander cruciaal item binnen de medicijnveiligheid is het actueel houden van het medicatieoverzicht. Dit is onder andere relevant voor de overdracht van medicatiegebruik. Bijvoorbeeld vanuit de huisarts naar het ziekenhuis en andersom, maar ook bij bezoek aan de huisartsenpost of bij het ophalen van medicatie bij verschillende apotheken. Als de huisarts over onvoldoende of foutieve informatie over het medicijngebruik beschikt geeft dit een grotere kans op complicaties door bijvoorbeeld het herstarten van medicatie met ernstige bijwerkingen of interacties. In 2006 is er een [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/actueel_medicatieoverzicht_in_de_eerste_lijn.pdf landelijke eerstelijns samenwerkingsafspraak] gemaakt met aanbevelingen om hier lokaal afspraken over te maken.
 
Een ander cruciaal item binnen de medicijnveiligheid is het actueel houden van het medicatieoverzicht. Dit is onder andere relevant voor de overdracht van medicatiegebruik. Bijvoorbeeld vanuit de huisarts naar het ziekenhuis en andersom, maar ook bij bezoek aan de huisartsenpost of bij het ophalen van medicatie bij verschillende apotheken. Als de huisarts over onvoldoende of foutieve informatie over het medicijngebruik beschikt geeft dit een grotere kans op complicaties door bijvoorbeeld het herstarten van medicatie met ernstige bijwerkingen of interacties. In 2006 is er een [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/actueel_medicatieoverzicht_in_de_eerste_lijn.pdf landelijke eerstelijns samenwerkingsafspraak] gemaakt met aanbevelingen om hier lokaal afspraken over te maken.
 
+
* Voorbeeld taakverdeling in de [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/veilige_principes_in_de_medicatieketen.pdf medicatieketen] (blz 15-22 huisarts)  
Voorbeeld taakverdeling in de [https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/veilige_principes_in_de_medicatieketen.pdf medicatieketen] (blz 15-22 huisarts)  
 
*
 
 
 
 
{{Footer - Leerlijn complexe ouderenzorg}}
 
{{Footer - Leerlijn complexe ouderenzorg}}

Versie van 2 dec 2019 om 16:27


Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur

Els Licht
Niek van Asperen

Stage

CZ stage
2e Huisartsstage

KBA

7. Veiligheid

Competenties

Samenwerken
Kennis en wetenschap
Professionaliteit

Leerplek

Leergesprek
Praktijkleren
Onderwijsprogramma

Relevantie

Rond 5% van de acute opnames in Nederlandse ziekenhuizen is het gevolg van complicaties van medicijngebruik (Harm 2006). Ongeveer de helft van deze gevallen is mogelijk te voorkomen. Patiënten gebruiken zoveel medicijnen dat ze zelf niet meer weten wat waarvoor is. Het is voor hen soms lastig om het overzicht te houden en de medicatie in te nemen zoals voorgeschreven. Het is voor de huisarts soms onduidelijk welke specialist iets voorgeschreven heeft en voor welke indicatie. Het is een hele uitdaging de medicatie bij polyfarmacie te beoordelen en te optimaliseren.

Doel

  • Verbetert en bewaakt de medicatieveiligheid in de praktijk.

Subdoelen

  • Kan een gestructureerde medicatiebeoordeling uitvoeren
  • Weet wie binnen de eigen praktijk verantwoordelijk is voor het includeren van patiënten en het uitvoeren en evalueren van de medicatie reviews
  • Weet hoe medicatieoverdracht tussen de huisartsenpraktijk, het ziekenhuis en de apotheek geregeld is.

Werkvormen

Medicatiereview:

Chronische zorg stage:

  • Tijdens de themadagen chronische zorg wordt er aandacht besteed aan polyfarmacie en medicatiereviews.

Huisartsenpraktijk:

  • Het opstellen van een medicatiereview vereist een zekere investering van tijd. De juiste patiënten moeten gevonden worden, er moet een farmacotherapeutische anamnese afgenomen worden, een analyse en een behandelplan opgesteld worden. Dit behandelplan moet met de patiënt overlegd worden en de effecten hiervan moeten gemonitord worden.
  • Zoek voor jouw huisartsenpraktijk uit wie voor welke stap verantwoordelijk is en wie het proces als geheel monitort.
  • Probeer met minstens 3 patiënten alle stappen van de medicatiereview te doorlopen. Wat valt je hierbij het meeste op? Waar loop je tegenaan? (Dit kun je ook gebruiken voor de polyfarmacie opdracht.)
  • Is er een vergoeding voor de huisartsenpraktijk of de betrokken apotheek en aan welke criteria moet voldaan worden om hiervoor in aanmerking te komen?

Actueel medicatie overzicht:

Huisartsenpraktijk:

  • Ga na hoe het medicatieoverzicht actueel gehouden wordt in jouw huisartsenpraktijk

Praktijk naar HAP:

  • Is er op de huisartsenpost een actueel medicatieoverzicht van de patiënten die je daar ziet? Van wie wel en wie niet, waar ligt dit aan?

HAP naar praktijk:

  • Als de huisartsenpost aan een van jouw patiënten medicatie voorschrijft hoe komt dit dan terug in jouw HIS? Is dit terug te vinden in het actuele medicatieoverzicht in het HIS? Komt deze informatie hier via de huisartsenpost of via de apotheek die deze medicatie geleverd heeft?

Praktijk naar ziekenhuis:

  • Welke medicijnen komen in de verwijsbrief te staan als je iemand met spoed instuurt? Bevat het de actuele medicatie, de chronische medicatie, wat afgelopen 3 maanden afgeleverd is of nog iets anders? Wat kan hierbij missen? Staat er medicatie in die niet meer gebruikt wordt?

Ziekenhuis naar praktijk:

  • Hoe krijg je de medicatieveranderingen na ziekenhuisopname binnen? Staat in de ontslagbrief duidelijk welke medicatie gestopt en gestart is en de reden hiervoor? Komt er ook een bericht via de apotheek binnen waarbij de actuele medicatie aangepast wordt in het HIS? Klopt deze aanpassing ook met de ontslagbrief?

Gebruiksaanwijzing:

medicatiereview

Complexe oudere patiënten hebben vaak meerdere aandoeningen waarvoor ze behandeld worden, hierdoor is er een risico dat er zaken over het hoofd gezien worden waardoor er onder- of overbehandeling plaatsvindt.  Om dit tegen te gaan is er in 2012 de Richtlijn polyfarmacie gepubliceerd die richting geeft in het gestructureerd in kaart brengen en optimaliseren van medicatie door middel van een medicatiereview.

Een aantal hulpmiddelen bij het opstellen van een medicatiereview zijn:

Actueel medicatie overzicht

Een ander cruciaal item binnen de medicijnveiligheid is het actueel houden van het medicatieoverzicht. Dit is onder andere relevant voor de overdracht van medicatiegebruik. Bijvoorbeeld vanuit de huisarts naar het ziekenhuis en andersom, maar ook bij bezoek aan de huisartsenpost of bij het ophalen van medicatie bij verschillende apotheken. Als de huisarts over onvoldoende of foutieve informatie over het medicijngebruik beschikt geeft dit een grotere kans op complicaties door bijvoorbeeld het herstarten van medicatie met ernstige bijwerkingen of interacties. In 2006 is er een landelijke eerstelijns samenwerkingsafspraak gemaakt met aanbevelingen om hier lokaal afspraken over te maken.

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie