PSA - Prostaat Specifiek Antigeen: verschil tussen versies

Uit Wiki HOVUmc
Ga naar: navigatie, zoeken
 
(12 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven)
Regel 16: Regel 16:
 
|'''KBA'''
 
|'''KBA'''
 
|
 
|
 +
{{KBA 9.3 - Preventieve activiteiten}}
 
{{KBA 9.8 - Screening}}
 
{{KBA 9.8 - Screening}}
 
|-
 
|-
Regel 22: Regel 23:
 
{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
 
{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
 
{{Competentiegebied 2 - Communicatie}}
 
{{Competentiegebied 2 - Communicatie}}
{{Competentiegebied 4 - Organiseren}}
 
 
{{Competentiegebied 5 - Maatschappelijk handelen}}
 
{{Competentiegebied 5 - Maatschappelijk handelen}}
 
{{Competentiegebied 6 - Kennis en wetenschap}}
 
{{Competentiegebied 6 - Kennis en wetenschap}}
Regel 30: Regel 30:
 
{{Toepassing - Leergesprek}}
 
{{Toepassing - Leergesprek}}
 
{{Toepassing - Praktijkleren}}
 
{{Toepassing - Praktijkleren}}
{{Toepassing - Onderwijsprogramma}}
 
 
{{Toepassing - Zelfstudie}}
 
{{Toepassing - Zelfstudie}}
 
|}
 
|}
 
=== Relevantie ===
 
=== Relevantie ===
Het blijft een actuele discussie en terugkerend onderwerp in de spreekkamer: wel of niet PSA prikken op verzoek van patiënt? En wat vertel je?  
+
Het blijft een actuele discussie en terugkerend onderwerp in de spreekkamer: wel of niet PSA prikken op verzoek van de patiënt? En wat vertel je?  
  
 
=== Doel ===
 
=== Doel ===
* De aios kan zijn/haar patiënt adequaat voorlichten wanneer deze hem/haar vragen heeft omtrent het wel of niet laten verrichten van een PSA bepaling.  
+
* Je kunt de patiënt adequaat voorlichten wanneer er vragen zijn omtrent het wel of niet laten verrichten van een PSA-bepaling.  
 
    
 
    
 
Subdoelen:
 
Subdoelen:
* De aios verdiept zich in PSA.  
+
* Je verdiept je in PSA.  
* De aios weet welke factoren van invloed zijn op de bepaling en interpretatie hiervan.  
+
* Je weet welke factoren van invloed zijn op de bepaling en interpretatie hiervan.  
* De aios is bekend met het nut van PSA bepaling en kan dit uitleggen aan de patiënt.  
+
* Je bent bekend met het nut van PSA-bepaling en kan dit uitleggen aan de patiënt.  
* De aios is op de hoogte van (recente) media-aandacht omtrent PSA bepaling.  
+
* Je bent op de hoogte van (recente) media-aandacht omtrent PSA-bepaling.  
 
 
=== Gebruiksaanwijzing ===
 
Deze bouwsteen is geschikt als zelfstudie materiaal en ter invulling van een leergesprek tijdens de huisartsen stages van de opleiding.
 
 
 
  
 
=== Onderwijsactiviteiten ===
 
=== Onderwijsactiviteiten ===
<u>Voorbereiding</u>  
+
==== Voorbereiding op leergesprek====  
 
+
Haal je een patiënt voor de geest die onlangs op je spreekuur om een PSA-bepaling vroeg.
Haal je een patiënt voor de geest die onlangs op je spreekuur om een PSA bepaling vroeg
+
* Wat was je beleid? Welke overwegingen had je hierbij?   
# Wat was je beleid? Welke overwegingen had je hierbij?   
+
* Wat heb je deze patiënt uitgelegd?  
# Wat heb je deze patiënt uitgelegd?  
+
* Hoe luidde de uitslag en wat heb je daar mee gedaan?  
# Hoe luidde de uitslag en wat heb je daar mee gedaan? Vul de besliswijzer in: https://www.thuisarts.nl/keuzehulp/testen-op-prostaatkanker  
+
* Vul [https://www.thuisarts.nl/keuzehulp/testen-op-prostaatkanker de besliswijzer] in.
# Wat valt je op?
+
** Wat valt je op?  
 
 
Beantwoord de volgende vragen, eventueel op papier om samen met je opleider te bespreken, maak eventueel gebruik van de bronnenlijst: 
 
# Wat is PSA?
 
# Welke factoren zijn van invloed op de gemeten waarde? Wat is de invloed van finasteride gebruik?
 
# Wat zijn de normaalwaarden van PSA?
 
## Wat is de kans op prostaatkanker bij een waarde tussen de 4 en 10 µg/l en bij >10 µg/l?
 
# Wat is de toegevoegde waarde van rectaal toucher bij mictieklachten?  
 
  
Bonus:  
+
Beantwoord de volgende vragen, eventueel op papier om samen met je opleider te bespreken. Maak eventueel gebruik van de bronnenlijst onderaan deze bouwsteen.  
# Welke diagnostiek ondergaat een man bij de uroloog wanneer hij een verhoogd PSA heeft?
+
* Wat is PSA?
# Wat is het risico voor een man om voor zijn 80ste gediagnosticeerd te worden met prostaatcarcinoom? Wat is de kans op sterfte?  
+
* Welke factoren zijn van invloed op de gemeten waarde? Wat is de invloed van finasteridegebruik?
# Welke behandelopties ken je?
+
* Wat zijn de normaalwaarden van PSA?  
## In welk aantal van de gevallen wordt er voor actieve surveillance gekozen?
+
** Wat is de kans op prostaatkanker bij een waarde tussen de 4 en 10 µg/l en bij >10 µg/l?
## In welke mate doen zich complicaties voor als incontinentie en impotentie?  
+
* Wat is de toegevoegde waarde van rectaal toucher bij mictieklachten?  
  
Lees het volgende artikel: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/moeten-mannen-zich-laten-testen-op-prostaatkanker-je-leeft-er-geen-dag-langer-door-stellen-critici~bd26d842/
+
Bonus 
 +
* Welke diagnostiek ondergaat een man bij de uroloog wanneer hij een verhoogd PSA heeft? 
 +
* Wat is het risico voor een man om voor zijn 80<sup>e</sup> gediagnosticeerd te worden met prostaatcarcinoom? Wat is de kans op sterfte?
 +
* Welke behandelopties ken je?
 +
** In welk aantal van de gevallen wordt er voor actieve surveillance gekozen?
 +
** In welke mate doen zich complicaties voor als incontinentie en impotentie?
  
Vraag je opleider om een leergesprek naar PSA screening.  
+
[https://www.huisartspodcast.nl/wp-content/uploads/2021/03/hw_prostaatkanker-in-familie_mrt2021.mp3 Podcast Prostaatkanker in de familie] en artikelen [https://link.springer.com/article/10.1007/s13629-020-00283-x Wat als prostaatkanker in de familie voorkomt?] en [https://www.henw.org/artikelen/wanneer-onderzoek-nodig-bij-prostaatkanker-de-familie Wanneer onderzoek nodig bij prostaatkanker in de familie].
 
 
<u>Leergesprek</u>
 
  
 +
==== Leergesprek ====
 
Bespreek:  
 
Bespreek:  
# Wat vertellen jullie een patiënt die om een PSA test komt vragen? Verricht je dan ook een rectaal toucher? Waarom wel of niet?  
+
* Wat vertellen jullie een patiënt die om een PSA-test komt vragen? Verricht je dan ook een rectaal toucher? Waarom wel of niet?  
# Zou je de test aan je familieleden aanraden?
+
* Zou je de test aan je familieleden aanraden?
# Wat spreken jullie bij de volgende uitslagen af:  
+
* Wat spreken jullie bij de volgende uitslagen af:  
## PSA <1 µg/l
+
** PSA <1 µg/l
## PSA tussen 1-3 µg/l
+
** PSA tussen 1-3 µg/l
## PSA 3,4 µg/l en levensverwachting < 10 jr
+
** PSA 3,4 µg/l en levensverwachting < 10 jr
  
Bekijk met je opleider het volgende fragment:
+
Bekijk met je opleider [https://tvblik.nl/pauw/12-november-2019-1 dit fragment] (start 31:00, duur ongeveer 20 minuten) en bespreek vervolgens:  
https://tvblik.nl/pauw/12-november-2019-1 (Start 31:00, duur ong 20 minuten)
+
* Wat vonden jullie van het filmpje?   
 
+
* Wat zou de doorsnee man/patiënt hiermee doen?   
Bespreek:  
+
* Wat was de rol van de BN’ers en die van de uroloog? Wat zou jij graag aan tafel hebben willen vertellen?  
# Wat vonden jullie van het filmpje?   
+
* Verschillen jij en je opleider op sommige punten van mening? Hoe komt dat, denken jullie?  
# Wat zou de doorsnee man/patiënt hier mee doen?   
 
# Wat was de rol van de BN’ers en die van de uroloog? Wat zou jij graag aan tafel hebben willen vertellen?  
 
# Verschillen jij en je opleider op sommige punten van mening? Hoe komt dat denken jullie?
 
 
 
Bonus: 
 
  
 +
Bonus: <br />
 
Presenteer kort je patiënt (zie voorbereiding) aan je opleider. Vraag je opleider de rol van de patiënt op zich te nemen en leg hem/haar uit wat het effect/de zin is van wel of niet screenen op prostaatkanker middels de infographic uit de Volkskrant. Gebruik eventueel een eigen infographic.  
 
Presenteer kort je patiënt (zie voorbereiding) aan je opleider. Vraag je opleider de rol van de patiënt op zich te nemen en leg hem/haar uit wat het effect/de zin is van wel of niet screenen op prostaatkanker middels de infographic uit de Volkskrant. Gebruik eventueel een eigen infographic.  
 
 
 
  
 
==== Bronnen ====
 
==== Bronnen ====
Eventueel te raadplegen bronnen:  
+
Eventueel te raadplegen bronnen:
https://www.nvkc.nl/zoek-een-test/?id=275
+
* https://www.nvkc.nl/zoek-een-test/?id=275
https://www.ntvg.nl/artikelen/prostaatkankerscreening-met-de-psa-test
+
* https://www.ntvg.nl/artikelen/prostaatkankerscreening-met-de-psa-test
http://www.allesoverurologie.nl/aandoeningen/prostaat-kanker/mannen-prostaatkanker#tab2
+
* https://www.henw.org/artikelen/beperkte-waarde-rectaal-toucher-bij-mictieklachten
https://www.henw.org/artikelen/beperkte-waarde-rectaal-toucher-bij-mictieklachten
+
* https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/prostaatcarcinoom/prostaatcarcinoom_-_korte_beschrijving.html (Algemeen-epidemiologie en Vroeg-detectie)
https://www.oncoline.nl/prostaatcarcinoom (Algemeen-epidemiologie en Vroeg-detectie)
+
* https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-mictieklachten-bij-mannen
https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-mictieklachten-bij-mannen
+
Voor bouwsteen gebruikte bronnen:
 +
* [https://www.thuisarts.nl/ Thuisarts.nl]
 +
* [https://www.huisartspodcast.nl/ Huisartspodcast]
 +
* [https://www.henw.org/ Huisarts en Wetenschap]
 +
* [https://tvblik.nl/pauw/12-november-2019-1 Uitzending Pauw, 12 november 2019]
  
 
{{Footer - Leerlijn preventie}}
 
{{Footer - Leerlijn preventie}}

Huidige versie van 11 mei 2022 om 10:36


Leerlijn preventie
Auteur

Esther van Vlaanderen
Marianne Hanneman

Stage

1e Huisartsstage
2e Huisartsstage

KBA

3. Preventieve activiteiten
8. Screening

Competenties

Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Kennis en wetenschap

Leerplek

Leergesprek
Praktijkleren
Zelfstudie

Relevantie

Het blijft een actuele discussie en terugkerend onderwerp in de spreekkamer: wel of niet PSA prikken op verzoek van de patiënt? En wat vertel je?

Doel

  • Je kunt de patiënt adequaat voorlichten wanneer er vragen zijn omtrent het wel of niet laten verrichten van een PSA-bepaling.

Subdoelen:

  • Je verdiept je in PSA.
  • Je weet welke factoren van invloed zijn op de bepaling en interpretatie hiervan.
  • Je bent bekend met het nut van PSA-bepaling en kan dit uitleggen aan de patiënt.
  • Je bent op de hoogte van (recente) media-aandacht omtrent PSA-bepaling.

Onderwijsactiviteiten

Voorbereiding op leergesprek

Haal je een patiënt voor de geest die onlangs op je spreekuur om een PSA-bepaling vroeg.

  • Wat was je beleid? Welke overwegingen had je hierbij?
  • Wat heb je deze patiënt uitgelegd?
  • Hoe luidde de uitslag en wat heb je daar mee gedaan?
  • Vul de besliswijzer in.
    • Wat valt je op?

Beantwoord de volgende vragen, eventueel op papier om samen met je opleider te bespreken. Maak eventueel gebruik van de bronnenlijst onderaan deze bouwsteen.

  • Wat is PSA?
  • Welke factoren zijn van invloed op de gemeten waarde? Wat is de invloed van finasteridegebruik?
  • Wat zijn de normaalwaarden van PSA?
    • Wat is de kans op prostaatkanker bij een waarde tussen de 4 en 10 µg/l en bij >10 µg/l?
  • Wat is de toegevoegde waarde van rectaal toucher bij mictieklachten?

Bonus

  • Welke diagnostiek ondergaat een man bij de uroloog wanneer hij een verhoogd PSA heeft?
  • Wat is het risico voor een man om voor zijn 80e gediagnosticeerd te worden met prostaatcarcinoom? Wat is de kans op sterfte?
  • Welke behandelopties ken je?
    • In welk aantal van de gevallen wordt er voor actieve surveillance gekozen?
    • In welke mate doen zich complicaties voor als incontinentie en impotentie?

Podcast Prostaatkanker in de familie en artikelen Wat als prostaatkanker in de familie voorkomt? en Wanneer onderzoek nodig bij prostaatkanker in de familie.

Leergesprek

Bespreek:

  • Wat vertellen jullie een patiënt die om een PSA-test komt vragen? Verricht je dan ook een rectaal toucher? Waarom wel of niet?
  • Zou je de test aan je familieleden aanraden?
  • Wat spreken jullie bij de volgende uitslagen af:
    • PSA <1 µg/l
    • PSA tussen 1-3 µg/l
    • PSA 3,4 µg/l en levensverwachting < 10 jr

Bekijk met je opleider dit fragment (start 31:00, duur ongeveer 20 minuten) en bespreek vervolgens:

  • Wat vonden jullie van het filmpje?
  • Wat zou de doorsnee man/patiënt hiermee doen?
  • Wat was de rol van de BN’ers en die van de uroloog? Wat zou jij graag aan tafel hebben willen vertellen?
  • Verschillen jij en je opleider op sommige punten van mening? Hoe komt dat, denken jullie?

Bonus:
Presenteer kort je patiënt (zie voorbereiding) aan je opleider. Vraag je opleider de rol van de patiënt op zich te nemen en leg hem/haar uit wat het effect/de zin is van wel of niet screenen op prostaatkanker middels de infographic uit de Volkskrant. Gebruik eventueel een eigen infographic.

Bronnen

Eventueel te raadplegen bronnen:

Voor bouwsteen gebruikte bronnen:

De bouwstenen in de leerlijn preventie

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie