Traumatische wonden

Uit Wiki HOVUmc
Versie door Daphne Beemsterboer (overleg | bijdragen) op 27 jan 2020 om 13:40 (hechtingen verwijderen toegevoegd)
Ga naar: navigatie, zoeken



Leerlijn spoedeisende zorg
Auteur

Daphne Beemsterboer

Stage

1e Huisartsstage
Klinische stage
2e Huisartsstage

KBA

1. Toestandsbeeld

Competenties

Medisch handelen
Kennis en wetenschap

Leerplek

Zelfstudie

IN ONTWIKKELING

Relevantie

In de dagelijkse praktijk van een huisarts, en meer nog op de huisartsenpost, komen regelmatig patiënten met kleine en grotere wonden. Het is belangrijk te weten welke handelingen je voor een een optimale behandeling moet doen.

Doel

Kennis te nemen van de behandeling van acute wonden. Weten wanneer je een wond primair kunt sluiten, welke antibiotica voorgeschreven moet worden en hoe een geïnfecteerde wond behandeld dient te worden.

Gebruiksaanwijzing

Deze bouwsteen is gebaseerd op de richtlijnen "traumatische wonden en bijtwonden", "tetanusprofylaxe" en "endocarditisprofylaxe". Deze bouwsteen kan voor zelfstudie of naslagwerk worden gebruikt.

Onderwijsactiviteiten

Deze bouwsteen kan je helpen om een houvast te geven t.a.v. de beoordeling, behandeling én voorkomen en behandelen van infectie van acute wonden. De informatie kun je ook terugvinden in de NHG PIN traumatische wonden en infectiepreventie. Je kunt de bouwsteen en PIN zelfstandig, op een zelfgekozen tijdstip en in je eigen tempo doornemen. Ook zou je deze bouwsteen kunnen raadplegen als naslagwerk. 

Voor een schematische weergave, zie het stroomdiagram.

Wonden

Onderzoek van de wond:

  • de diepte en breedte van de wond.
  • de vitaliteit van de wondranden en de weefsels in en om de wond.
  • de aanwezigheid van weefseldefecten (losse weefselfragmenten) of niet-levensvatbaar weefsel.
  • de mate van contaminatie en de aanwezigheid van corpora aliena

Wondbehandeling: zorg ervoor dat tijdens de wondbehandeling het bloeden zoveel mogelijk is gestopt. Dit kun je bereiken door:

  • het aangedane lichaamsdeel hoog te leggen.
  • gedurende minstens 3 minuten constante druk te geven op het bloedende gebied.

Bij katten- en mensenbeten is antibioticaprofylaxe altijd geïndiceerd.

Bij andere dieren is antibioticaprofylaxe alleen geïndiceerd indien:

  • bijtwonden aan hand, pols, been, voet, genitaliën of gelaat.
  • diepe prikbeten en kneusbijtwonden.
  • patiënten met verminderde afweer, verhoogd risico op endocarditis, of verhoogd risico op infectie van een gewrichtsprothese (gewrichtsprothese < 2 jaar oud / voorgeschiedenis van geïnfecteerde prothese / reumatische gewrichtsaandoening / hemofilie).

Kies voor een brede benadering middels amoxicilline/clavulaanzuur gedurende 5 dagen (bij penicilline-overgevoeligheid: doxycycline gedurende 5 dagen en bij kinderen < 8 jaar clindamycine gedurende 5 dagen) volgens de behandelrichtlijn. Hier is voor gekozen gezien er geen onderzoekgegevens zijn over de mogelijke verwekkers van bijtwondinfecties.

Tetanusprofylaxe is wel geïndiceerd bij dierenbeten, niet bij mensenbeten.

Wel of niet sluiten van bijtwonden
Er zijn onvoldoende onderzoeksgegevens over het risico op wondinfecties bij primair, secundair of niet sluiten van bijtworden. Gezien de aanzienlijke consequenties van het optreden van infectie van een bijtwond, lijkt terughoudendheid tegenover het sluiten van een bijtwond op zijn plaats. Het is aan de huisarts om een afweging te maken tussen het risico op infectie en het cosmetische belang.

Bloed/slijmcontact:
Risico-inschatting volgens Landelijke Richtlijn Prikaccidenten.

Voor desinfectie van de intacte huid kun je kiezen uit 4 gelijkwaardige alternatieven:

  • alcohol 60-90%, al dan niet met toevoeging van 0,5% chloorhexidine.
  • 1% jodium (jodiumtinctuur).
  • povidonjodium 10% in water.

Jodium bevattende preparaten zijn gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap.

  • Desinfecteer de omliggende huid van de wondrand van binnen naar buiten toe.
  • Laat het desinfectans drogen.
  • Reinig iedere wond met kraanwater. Gebruik hiervoor natte gazen of spoel met een 10ml-spuit.

Het is niet zinvol om desinfectantia aan te brengen in de wond; mogelijk is dat zelfs schadelijk.

Scheren verhoogt de kans op infecties: haar dat in de wond hangt, verwijdert u door het af te knippen of weg te plakken.


Wonden:

  • < 12 uur: traumatische wonden en bijtwonden worden geadviseerd om bij voorkeur binnen 12 uur te hechten.
  • 12 -24 uur: bij wonden tussen de 12 en 24 uur zal de huisarts het risico op infectie moeten afwegen tegen het cosmetische belang van een wond sluiten.
  • > 24 uur: wonden ouder dan 24 uur sluiten wordt niet geadviseerd.

Ook wanneer er al tekenen zijn van infectie, wordt sluiten afgeraden.

Adviezen na hechten van de wond: zie ook Thuisarts.nl

  • Houd de wond 12 uur droog. Binnen die eerste 12 uur kort douchen (< 10 min) mag wel. Dep de wond daarna voorzichtig droog met een schone handdoek.
  • Als de wond droog is, zijn een verband of pleister niet nodig.
    Redenen om wel een verband of pleister aan te brengen:
    - Er komt steeds kleding tegen de wond aan.
    - De wond tegen stoten beschermen
    - Er komt vocht of bloed uit de wond.
  • Adviseer contact op te nemen indien:
    - De hechtingen los zijn gegaan en de wond niet goed sluit.
    - Als de wondranden rood, dik en warm worden en pijn doen
    - Als er (wit-)geel vocht, pus, uit de wond komt.
    - Als de patiënt zich ziek voelt en/of koorts krijgt.

Wanneer hechtingen verwijderen; in het algemeen geldt:

  • In het gezicht: na ongeveer 5 dagen.
  • Op hoofd, arm, hand en tenen: na ongeveer 1 week.
  • Op romp, benen en voetzolen: na ongeveer 2 weken.

Bronnen

De bouwstenen in de leerlijn spoedeisende zorg

De leerlijnen

Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort Spoed Chron Ouderen Kind Psych ALK Pall Preventie Praktijk
Korte episode zorg
Spoedeisende zorg
Chronische zorg
Complexe ouderenzorg
Zorg voor het kind
Psychische klachten
ALK
Palliatieve zorg
Preventie
Praktijkmanagement
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen Communicatie Maatsch. handelen Wetenschap Professionaliteit
Medisch handelen
Communicatie
Maatschappelijk handelen
Wetenschap
Professionaliteit
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit Seksualiteit Innovatie
Diversiteit
Seksualiteit
Innovatie