Oud, multimorbiditeit of kwetsbaar?

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Monique Petra Niek van Asperen;
Stage	CZ stage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Vaststellen ;
Competenties	Maatschappelijk handelen; Kennis en wetenschap; Professionaliteit;
Leerplek	Leergesprek; Zelfstudie;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Gebruiksaanwijzing
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Bronnen

Relevantie

Een ziekte komt zelden alleen. In Nederland hebben anderhalf miljoen mensen meer dan één ziekte en dit heeft negatieve gevolgen voor hun kwaliteit van leven. Het kan toeval zijn dat er meerdere ziektes onafhankelijk van elkaar voorkomen bij een persoon, maar vaker zien we dat een ziekte een gevolg is van een andere ziekte, of dat een bepaalde risicofactor leidt tot verschillende ziektes bij één persoon. Er zijn zelfs bepaalde combinaties van ziekten die vaker voorkomen dan verwacht.

De termen co-morbiditeit en multi-morbiditeit worden in de praktijk door elkaar gebruikt. Toch zijn deze begrippen verschillend van betekenis:

Co-morbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen gerelateerd aan een (chronische) ziekte. (Bijvoorbeeld depressie bij dementie)

Multi-morbiditeit: er zijn meerdere aandoeningen/ziekten tegelijk aanwezig (bijvoorbeeld Parkinson en incontinentie)

Co morbiditeit komt vaker voor naarmate men ouder wordt. Tussen de 65 – 80 jaar heeft één derde tot twee derde van alle personen meer dan twee ziekten. Bij personen ouder dan 80 jaar is de kans nog groter: 70 tot 80% van hen heeft co morbiditeit.

Een deel van de ouderen bevindt zich door een stapeling van chronische aandoeningen en problemen in een instabiele situatie. Deze ouderen zouden kwetsbaar genoemd kunnen worden. Er zijn veel verschillende benaderingen van kwetsbaarheid. Bij de oudere definities van kwetsbaarheid werd vooral gekeken naar fysieke componenten van het functioneren van ouderen, zoals vermoeidheid, verminderde spierkracht, langzaam lopen en onbedoeld gewichtsverlies. Maar kwetsbaarheid kan zich bij ouderen ook op andere manieren doen gelden, bijvoorbeeld door geheugenproblemen (cognitieve kwetsbaarheid) of depressie (psychische kwetsbaarheid) en eenzaamheid en het sociale netwerk (sociale kwetsbaarheid). Overigens noemen ouderen zelf, als ze over kwetsbaarheid spreken, vaak factoren die onder sociale kwetsbaarheid vallen.

Kwetsbaarheid is dus een dynamisch begrip, variërend in complexiteit van zorg- en ondersteuningsbehoefte en diversiteit van de domeinen waarop sprake is van kwetsbaarheid. Goede zorg aan zelfstandig thuiswonende ouderen draait om het bieden van persoonsgerichte, proactieve en multidisciplinaire zorg en ondersteuning. Tevens is aandacht nodig voor het versterken/ondersteunen van het netwerk en de invloed van de woon- en leefomgeving.

Doel

De aios kan eigen waarden en normen m.b.t ouderdom benoemen

De aios kan verschil tussen oud, Multi morbiditeit en kwetsbaar benoemen

De aios kan de zin van het gebruik begrip kwetsbaarheid benoemen

De aios kan de fysiologische en psychosociale aspecten van het ouder worden uitleggen

Gebruiksaanwijzing

Informatie voor zelfstudie of discussie in de terugkomdaggroep.

Onderwijsactiviteiten

Discussie in de terugkomdaggroep

Bronnen

Powerpoint: Oud, multimorbiditeit versus kwetsbaarheid

Artikel NTVG multi- en co-morbiditeit in de Nederlands bevolking

Vilans: Een ziekte komt zelden alleen, een verkenning van de organisatie van zorg voor chronisch zieken met comorbiditeit in de eerste lijn.

De bouwstenen in de leerlijn complexe ouderenzorg

De leerlijnen

Leerlijn complexe ouderenzorg
Auteur	Monique Petra Niek van Asperen
Stage	CZ stage 2e Huisartsstage
KBA	1. Vaststellen
Competenties	Maatschappelijk handelen Kennis en wetenschap Professionaliteit
Leerplek	Leergesprek Zelfstudie