Brontekst bekijken van PSA - Prostaat Specifiek Antigeen

{{Header - Leerlijn preventie}}

{| class="infobox leerlijn-preventie"
! {{Titelbalk - Leerlijn preventie}}
|-
|'''Auteur'''
|
{{auteur - Esther van Vlaanderen}}
{{auteur - Marianne Hanneman}}
|-
|'''Stage'''
|
{{stage - 1e Huisartsstage}}
{{stage - 2e Huisartsstage}}
|-
|'''KBA'''
|
{{KBA 9.8 - Screening}}
|-
|'''Competenties'''
|
{{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}}
{{Competentiegebied 2 - Communicatie}}
{{Competentiegebied 4 - Organiseren}}
{{Competentiegebied 5 - Maatschappelijk handelen}}
{{Competentiegebied 6 - Kennis en wetenschap}}
|-
|'''Leerplek'''
|
{{Toepassing - Leergesprek}}
{{Toepassing - Praktijkleren}}
{{Toepassing - Zelfstudie}}
|}
=== Relevantie ===
Het blijft een actuele discussie en terugkerend onderwerp in de spreekkamer: wel of niet PSA  prikken op verzoek van patiënt? En wat vertel je? 

=== Doel ===
* De aios kan zijn/haar patiënt adequaat voorlichten wanneer deze hem/haar vragen heeft omtrent het wel of niet laten verrichten van een PSA bepaling. 
  
Subdoelen:
* De aios verdiept zich in PSA. 
* De aios weet welke factoren van invloed zijn op de bepaling en interpretatie hiervan. 
* De aios is bekend met het nut van PSA bepaling en kan dit uitleggen aan de patiënt. 
* De aios is op de hoogte van (recente) media-aandacht omtrent PSA bepaling. 

=== Gebruiksaanwijzing ===
Deze bouwsteen is geschikt als zelfstudie materiaal en ter invulling van een leergesprek tijdens de huisartsen stages van de opleiding. 


=== Onderwijsactiviteiten ===
<u>Voorbereiding</u>  

Haal je een patiënt voor de geest die onlangs op je spreekuur om een PSA bepaling vroeg:  
# Wat was je beleid? Welke overwegingen had je hierbij?  
# Wat heb je deze patiënt uitgelegd? 
# Hoe luidde de uitslag en wat heb je daar mee gedaan? Vul de besliswijzer in: https://www.thuisarts.nl/keuzehulp/testen-op-prostaatkanker 
# Wat valt je op? 

Beantwoord de volgende vragen, eventueel op papier om samen met je opleider te bespreken, maak eventueel gebruik van de bronnenlijst:  
# Wat is PSA?
# Welke factoren zijn van invloed op de gemeten waarde? Wat is de invloed van finasteride gebruik?
# Wat zijn de normaalwaarden van PSA? 
## Wat is de kans op prostaatkanker bij een waarde tussen de 4 en 10 µg/l en bij >10 µg/l?
# Wat is de toegevoegde waarde van rectaal toucher bij mictieklachten? 

Bonus:  
# Welke diagnostiek ondergaat een man bij de uroloog wanneer hij een verhoogd PSA heeft?  
# Wat is het risico voor een man om voor zijn 80ste gediagnosticeerd te worden met prostaatcarcinoom? Wat is de kans op sterfte? 
# Welke behandelopties ken je? 
## In welk aantal van de gevallen wordt er voor actieve surveillance gekozen? 
## In welke mate doen zich complicaties voor als incontinentie en impotentie? 

[https://www.huisartspodcast.nl/wp-content/uploads/2021/03/hw_prostaatkanker-in-familie_mrt2021.mp3 podcast] en artikelen;
* H&W prostaatkanker in de familie Maart 2021
https://link.springer.com/article/10.1007/s13629-020-00283-x

https://www.henw.org/artikelen/wanneer-onderzoek-nodig-bij-prostaatkanker-de-familie


Vraag je opleider om een leergesprek naar PSA screening. 

<u>Leergesprek</u>

Bespreek: 
# Wat vertellen jullie een patiënt die om een PSA test komt vragen? Verricht je dan ook een rectaal toucher? Waarom wel of niet? 
# Zou je de test aan je familieleden aanraden?
# Wat spreken jullie bij de volgende uitslagen af: 
## PSA <1 µg/l
## PSA tussen 1-3 µg/l
## PSA 3,4 µg/l en levensverwachting < 10 jr

Bekijk met je opleider het volgende fragment: 
https://tvblik.nl/pauw/12-november-2019-1 (Start 31:00, duur ong 20 minuten)

Bespreek: 
# Wat vonden jullie van het filmpje?  
# Wat zou de doorsnee man/patiënt hier mee doen?  
# Wat was de rol van de BN’ers en die van de uroloog? Wat zou jij graag aan tafel hebben willen vertellen? 
# Verschillen jij en je opleider op sommige punten van mening? Hoe komt dat denken jullie?    

Bonus:  

Presenteer kort je patiënt (zie voorbereiding) aan je opleider. Vraag je opleider de rol van de patiënt op zich te nemen en leg hem/haar uit wat het effect/de zin is van wel of niet screenen op prostaatkanker middels de infographic uit de Volkskrant. Gebruik eventueel een eigen infographic. 



==== Bronnen ====
Eventueel te raadplegen bronnen: 

https://www.nvkc.nl/zoek-een-test/?id=275

https://www.ntvg.nl/artikelen/prostaatkankerscreening-met-de-psa-test

http://www.allesoverurologie.nl/aandoeningen/prostaat-kanker/mannen-prostaatkanker#tab2

https://www.henw.org/artikelen/beperkte-waarde-rectaal-toucher-bij-mictieklachten

https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/prostaatcarcinoom/prostaatcarcinoom_-_korte_beschrijving.html (Algemeen-epidemiologie en Vroeg-detectie)

https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-mictieklachten-bij-mannen

{{Footer - Leerlijn preventie}}