Abortuspil via de huisarts

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Wesley van Hout;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
Competentie	5.2 Volgens de regels;
Leerplek	Leergesprek; Onderwijsprogramma; Praktijkleren;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Achtergrond
4 Onderwijsactiviteiten
- 4.1 Bronnen

Relevantie

De politieke partijen GroenLinks, PvdA, VVD en D66 hebben een initiatiefwet opgesteld die het mogelijk maakt dat de vroege abortus (tot 9 weken zwangerschapsduur) straks ook via de huisarts kan plaatsvinden. Tot op heden kan dat alleen via een abortuskliniek of ziekenhuis. Deze wet is in maart 2022 goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar moet nog in de Eerste Kamer behandeld worden.

Doel

Verdiep je in de besluitvorming (zie achtergrond voor argumenten van voor- en tegenstanders) rondom het wel of niet voorschrijven van de abortuspil door de huisarts en vorm je eigen mening hierover. Ben jij bereid om deze behandeling te bieden?

Achtergrond

Door een uitspraak van het Gerechtshof in 2019 is er juridisch ruimte gekomen voor huisartsen om een overtijdbehandeling (OTB) te starten bij zwangerschappen tot 6 weken amenorroeduur. Dit komt omdat ‘zwangerschap’ niet duidelijk gedefinieerd is in het Wetboek van Strafrecht en er daarmee geen grondslag is tot strafbepaling bij een OTB tot 6 weken. Echter, het is dus niet per definitie zonder juridische consequenties! (zie ook artikel H&W en reacties daarop onder het artikel) Een medicamenteuze abortus (van 6 weken en 2 dagen tot 9 weken amenorroeduur) door de huisarts is tot nu toe wettelijk niet toegestaan. Medicamenteus zijn de behandelingen overigens hetzelfde.

Abortushulp zou nu niet voldoende toegankelijk zijn doordat er last is van religieuze actievoerders, financiële belemmeringen en onvoldoende geografische spreiding. Overtijdbehandeling/vroege abortus via de huisarts zou dit moeten verbeteren. De gedachte is dat de vrouwen die ongewenst zwanger zijn al een band hebben met de huisarts en daarom makkelijker daar kunnen aankloppen voor zwangerschapsafbreking. Daarnaast is de huisarts vaak meer in de buurt dan een abortuskliniek en zou behandeling door de huisarts anoniemer zijn. Critici vrezen voor versnippering en uitholling van de nu kwalitatief goede abortuszorg en onnodige extra belasting van de huisarts.

Als de wet goedgekeurd wordt, valt de abortuspil via de huisarts onder het zogeheten bijzondere aanbod, en dus niet onder de basiszorg. Huisartsen mogen dus zelf beslissen of ze deze zorg bieden.

Standpunt NHG: medicamenteuze overtijdbehandeling [1]
LHV nieuws: volgende stap in wettelijk mogelijk maken abortuspil door huisarts [2]
H&W podcast overtijdbehandeling door de huisarts [3]
Medisch contact: overtijdbehandeling door de huisarts, lessen uit de praktijk [4]
Medisch contact: abortushulp kent teveel barrières [5]
Medisch contact: abortuspil via de huisarts gaat vrouwen niet helpen [6]

Onderwijsactiviteiten

Leergesprek

Bespreek met je opleider wat jullie standpunten zijn rondom het verstrekken van de abortuspil door de huisarts.

Welke voordelen zien jullie? En welke nadelen?
Kun je kwalitatief goede abortuszorg garanderen of laat je het liever over aan een kliniek of ziekenhuis?
Wat vinden jullie ervan dat er weer een taak wordt overgeheveld naar de huisarts?

Onderwijsprogramma

Presentatie. Geef een overzicht over de verschillende vormen van zwangerschapsbeëindiging en tot welke week van de zwangerschap die mogen plaatsvinden. Benoem de voor- en nadelen van abortuszorg bij de huisarts en betrek daarin ook de argumenten (zie achtergrond) die de voor- en tegenstanders hebben hierover.

Discussie. Start een discussie met de groep aan de hand van een of meer van deze stellingen:

De abortuspil is een mooi voorbeeld van zorg die bij de huisarts hoort
Door als huisarts de abortuspil te faciliteren verzwakken we de georganiseerde abortuszorg
Huisartsen hebben al voldoende taken, er is geen plaats voor abortuszorg in de 1e lijn
Met slechts 1-2 gevallen per jaar kan een huisarts niet voldoende kwaliteit garanderen

Praktijkleren

Praktijkverbeterplan. Als je met je opleider in het leergesprek overeengekomen bent dat jullie praktijk deze zorg wil gaan bieden, hoe zorg je er dan voor dat je dit goed organiseert? Maak een praktijkverbeterplan waarin je o.a. de volgende zaken vastlegt:

Welke arts(en) binnen de praktijk zijn bereid deze zorg te leveren? Hoe waarborg je dat de patiënt bij de juiste arts op het spreekuur zit?
Hoeveel consulten (enkel of dubbel?) heb je nodig om deze zorg goed te leveren?
Hoe organiseer je de termijnecho? Bij welke verloskundige kan de patiënt op korte termijn terecht? Of gaat dit via een echocentrum of gynaecoloog? Maak hier afspraken over en leg dit vast. Hoe werkt de financiering?
Hoe en wanneer ga je de medicatie verstrekken?
Wanneer plan je nazorg, in welke vorm? Maakt het bespreken van anticonceptie hier onderdeel van uit?
Welke afspraken maak je voor spoedzorg n.a.v. de abortus tijdens de diensturen?

Bronnen

Zie Achtergrond.

De bouwstenen in de leerlijn maatschappelijk handelen

De leerlijnen

Leerlijn maatschappelijk handelen
Auteur	Wesley van Hout
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
Competentie	5.2 Volgens de regels
Leerplek	Leergesprek Onderwijsprogramma Praktijkleren