HVZ - Enkel-armindex bepalen: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'De enkel-arm-index is een maat om te bepalen of iemand vernauwingen heeft in de slagaders van de benen. == Bloeddruk vergelijken == Om de enkel-arm-index (EAI) te...') |
|||
(20 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
− | + | {{Header - Leerlijn chronische zorg}} | |
− | == | + | {| class="infobox leerlijn-chron" |
− | + | ! colspan="2" | <span class="infobox-titel">[[Leerlijn chronische zorg]]</span> | |
+ | |- | ||
+ | |'''Auteur''' | ||
+ | | | ||
+ | {{Auteur - Paul Janssen|Paul Janssen}} | ||
+ | {{Auteur - Susanne Claessen|Susanne Claessen}} | ||
+ | |- | ||
+ | |'''Stage''' | ||
+ | | | ||
+ | {{stage - 1e Huisartsstage}} | ||
+ | {{stage - 2e Huisartsstage}} | ||
+ | |- | ||
+ | |'''KBA''' | ||
+ | | | ||
+ | {{KBA 3.1 - Chronische ziekten}} | ||
+ | |- | ||
+ | |'''Competenties''' | ||
+ | | | ||
+ | {{Competentiegebied 1 - Medisch handelen}} | ||
+ | |- | ||
+ | |'''Leerplek''' | ||
+ | | | ||
+ | {{Toepassing - Praktijkleren}} | ||
+ | {{Toepassing - Zelfstudie}} | ||
+ | |} | ||
+ | === Relevantie === | ||
+ | Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien ''monofasische'' tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald. | ||
− | == | + | ==== Bloeddruk vergelijken ==== |
− | + | Om de enkel-armindex (EAI) te bepalen, wordt de bloeddruk van de enkels en de bovenarmen gemeten. De verhouding tussen de bovendruk in de onderbenen en de armen is de enkel-armindex. Normaal is de bloeddruk in de slagader in de enkel vrijwel gelijk aan die in de arm. Bij een vernauwing in het been is de bloeddruk in de enkel lager dan die in de arm. | |
− | De | + | ==== Bepalen enkel-armindex ==== |
+ | De enkel-armindex wordt gemeten in rust. Daarom is het belangrijk om 10 minuten voor het onderzoek aanwezig te zijn. Bij de start van het onderzoek vraag je de patiënt 5 minuten plat te liggen. | ||
− | De | + | De patiënt krijgt de manchetten van de bloeddrukmeter om de enkels en de armen. Je brengt gel aan voor het contact met de transducer van een Dopplerapparaat. Een Dopplerapparaat gebruikt ultrageluidsgolven; dit geluid kunnen mensen niet horen. Met de transducer zoek je een slagader in de voet. Je hoort de hartslag via het dopplerapparaat. |
− | + | De manchet rond de enkels wordt opgepompt, totdat je de hartslag niet meer hoort. Als de manchet leegloopt, hoor je de hartslag weer. De bloeddruk van dat moment is de bovendruk. Vervolgens bepaal je de bloeddruk van de bovenarmen. Het onderzoek kan samengaan met een loopbandonderzoek om de enkel-armindex bij inspanning te meten. | |
+ | <div class="accordion" id="accordion"> | ||
+ | <accordion parent="accordion" heading="NHG-protocol Meten van de enkel-armindex" class="show"> | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | !Fase | |
− | + | !Activiteiten | |
− | + | !Door | |
|- | |- | ||
| rowspan="2" |'''''Voorbereiding''''' | | rowspan="2" |'''''Voorbereiding''''' | ||
Regel 26: | Regel 55: | ||
|- | |- | ||
|'''Klaarleggen materialen''' | |'''Klaarleggen materialen''' | ||
− | + | * conventionele bloeddrukmeter | |
− | + | * dopplerapparaat met vaatprobe (smalle kop, 8 MHz) | |
− | + | * ultrasound gel | |
− | + | * tissue voor het wegvegen van de gel na de metingen | |
− | + | * rekenmachine | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|'''praktijkassistente''' | |'''praktijkassistente''' | ||
|- | |- | ||
| rowspan="2" |'''''Meting''''' | | rowspan="2" |'''''Meting''''' | ||
|'''Meten van de bloeddruk aan de armen''' | |'''Meten van de bloeddruk aan de armen''' | ||
− | + | * Plaats de manchet zoals gebruikelijk om de bovenarm. | |
− | + | * Breng ultrasoundgel aan op de a.radialis (pols). | |
− | + | * Plaats de transducer in de gel in de richting van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar het beste arteriële signaal. | |
− | + | * Zoek met de transducer het vat: u hoort duidelijk een pulserend ‘swoesj’-geluid. | |
− | + | * Pomp de bloeddrukband op tot 200 mmHg druk. | |
− | + | * Laat de manchet rustig leeglopen terwijl u de transducer goed gepositioneerd houdt. | |
− | + | * Lees de systolische bloeddruk af zodra de pulsaties in het vat weer hoorbaar worden. | |
− | |||
− | |||
− | beste arteriële signaal. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | pulserend ‘swoesj’-geluid. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | het vat weer hoorbaar worden. | ||
− | |||
'''Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de''' | '''Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de''' | ||
Regel 71: | Regel 77: | ||
|- | |- | ||
|'''Meting van de bloeddruk aan de benen''' | |'''Meting van de bloeddruk aan de benen''' | ||
− | + | * Breng de bloeddrukmanchet aan, vlak boven de enkel, met de slangen naar boven. | |
− | + | * Palpeer de a. tibialis posterior aan de binnenkant van de enkel, juist dorsaal van de malleolus medialis. | |
− | + | * Breng op deze plaats de ultrasoundgel (of een ander water-houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is. | |
− | met de slangen naar boven. | + | * Zet het dopplerapparaat aan en plaats de transducer in de gel in de richting van de arterie onder een hoek van 30 tot 60º en zoek naar het beste arteriële signaal. Als u bij de a. tibialis posterior geen signaal vindt, neem dan de a. dorsalis pedis. |
− | + | * Houd de transducer goed gefixeerd en pomp met uw andere hand de manchet op tot ongeveer 30 mmHg boven het niveau waarbij het signaal verdwijnt. | |
− | + | * Laat de manchet leeglopen met een snelheid van 2 mmHg per seconde. | |
− | + | * Noteer de druk waarbij u het eerste arteriële signaal hoort. | |
− | de enkel, juist dorsaal van de malleolus medialis. | + | * Pomp tijdens de meting de manchet nooit bij, maar laat - als de transducer eventueel is verschoven - de manchet helemaal leeglopen en begin opnieuw. |
− | + | * Als u zowel a. tibialis posterior als a. dorsalis pedis meet, gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index. | |
− | |||
− | |||
− | houdend medium) aan, ook als de arterie niet palpabel is. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | de gel in de richting van de arterie onder een hoek van | ||
− | |||
− | 30 tot 60º en zoek naar het beste arteriële signaal. | ||
− | |||
− | Als u bij de a. tibialis posterior geen signaal vindt, neem | ||
− | |||
− | dan de a. dorsalis pedis. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | andere hand de manchet op tot ongeveer 30 mmHg | ||
− | |||
− | boven het niveau waarbij het signaal verdwijnt. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | mmHg per seconde. | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | - als de transducer eventueel is verschoven | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | gebruikt u de hoogste waarde bij het bepalen van de index. | ||
− | |||
'''Herhaal de procedure bij het andere been.''' | '''Herhaal de procedure bij het andere been.''' | ||
|'''praktijkassistente''' | |'''praktijkassistente''' | ||
|} | |} | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
− | + | !''' ''' | |
− | + | !'''Activiteiten''' | |
− | + | !'''Door''' | |
|- | |- | ||
| rowspan="2" |'''''Nazorg''''' | | rowspan="2" |'''''Nazorg''''' | ||
|'''Registratie''' | |'''Registratie''' | ||
− | Bereken de enkel-armindex van | + | Bereken de enkel-armindex van het linkerbeen = hoogste |
linkerenkeldruk / hoogste armdruk. | linkerenkeldruk / hoogste armdruk. | ||
Regel 137: | Regel 109: | ||
|'''praktijkassistente''' | |'''praktijkassistente''' | ||
|} | |} | ||
+ | </accordion> | ||
+ | </div> | ||
+ | |||
+ | === Instructievideo === | ||
+ | Instructievideo Ankle Brachial Index van Stanford Medicine: | ||
+ | <youtube>https://youtu.be/KnJDrmfIXGw</youtube> | ||
+ | |||
+ | === Bronnen === | ||
+ | *[https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/medische-onderzoeken/enkel-arm-index Vernauwing van de beenslagader] | ||
+ | *[https://www.nhg.org/downloads/protocol-meten-van-de-enkel-armindex Protocol meten van de enkel-armindex] | ||
+ | |||
+ | {{Footer - Leerlijn chronische zorg}} |
Huidige versie van 13 jan 2022 om 15:51
Leerlijn chronische zorg | |
---|---|
Auteur | |
Stage | |
KBA | |
Competenties | |
Leerplek |
Inhoud
Relevantie
Bij het voetonderzoek van de diabetespatiënt palpeert de huisarts of POH-S beide voetarteriën. Bij afwezigheid van beide pulsaties (aanwezigheid van één pulsatie wordt als normaal beschouwd), wordt eenvoudig doppleronderzoek verricht. Indien monofasische tonen worden gehoord (bi- of trifasische tonen zijn normaal), wordt de enkel-armindex bepaald.
Bloeddruk vergelijken
Om de enkel-armindex (EAI) te bepalen, wordt de bloeddruk van de enkels en de bovenarmen gemeten. De verhouding tussen de bovendruk in de onderbenen en de armen is de enkel-armindex. Normaal is de bloeddruk in de slagader in de enkel vrijwel gelijk aan die in de arm. Bij een vernauwing in het been is de bloeddruk in de enkel lager dan die in de arm.
Bepalen enkel-armindex
De enkel-armindex wordt gemeten in rust. Daarom is het belangrijk om 10 minuten voor het onderzoek aanwezig te zijn. Bij de start van het onderzoek vraag je de patiënt 5 minuten plat te liggen.
De patiënt krijgt de manchetten van de bloeddrukmeter om de enkels en de armen. Je brengt gel aan voor het contact met de transducer van een Dopplerapparaat. Een Dopplerapparaat gebruikt ultrageluidsgolven; dit geluid kunnen mensen niet horen. Met de transducer zoek je een slagader in de voet. Je hoort de hartslag via het dopplerapparaat.
De manchet rond de enkels wordt opgepompt, totdat je de hartslag niet meer hoort. Als de manchet leegloopt, hoor je de hartslag weer. De bloeddruk van dat moment is de bovendruk. Vervolgens bepaal je de bloeddruk van de bovenarmen. Het onderzoek kan samengaan met een loopbandonderzoek om de enkel-armindex bij inspanning te meten.
Fase | Activiteiten | Door |
---|---|---|
Voorbereiding | Geef uitleg over de procedure. Voorbereiding van de patiënt:
|
praktijkassistente |
Klaarleggen materialen
|
praktijkassistente | |
Meting | Meten van de bloeddruk aan de armen
Herhaal de meting aan de andere arm. Gebruik voor de berekening de hoogste bloeddrukwaarde. |
praktijkassistente |
Meting van de bloeddruk aan de benen
Herhaal de procedure bij het andere been. |
praktijkassistente |
Activiteiten | Door | |
---|---|---|
Nazorg | Registratie
Bereken de enkel-armindex van het linkerbeen = hoogste linkerenkeldruk / hoogste armdruk. Bereken de enkel-armindex van het rechterbeen = hoogste rechterenkeldruk / hoogste armdruk. |
praktijkassistente |
Maak een vervolgafspraak op het spreekuur. | praktijkassistente |
Instructievideo
Instructievideo Ankle Brachial Index van Stanford Medicine:
Bronnen
De bouwstenen in de leerlijn chronische zorg
De leerlijnen
Categorie: De 10 huisartsgeneeskundige thema's
Kort | Spoed | Chron | Ouderen | Kind | Psych | ALK | Pall | Preventie | Praktijk |
Korte episode zorg |
Spoedeisende zorg |
Chronische zorg |
Complexe ouderenzorg |
Zorg voor het kind |
Psychische klachten |
ALK |
Palliatieve zorg |
Preventie |
Praktijkmanagement |
Categorie: Competentiegebieden
Medisch handelen | Comm |
Maatsch. handelen | Weten |
Profess |
Medisch handelen |
Communicatie |
Maatschappelijk handelen |
Wetenschap |
Professionaliteit |
Categorie: Overige aandachtsgebieden
Diversiteit | Seksuali |
Innovatie |
Diversiteit |
Seksualiteit |
Innovatie |