Risico's bespreken met de patiënt

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk; Louise Nooteboom;
Stage	1e Huisartsstage; 2e Huisartsstage;
KBA	1. Individueel zorgplan; 4. Opsporen en selecteren; 9. Kinderwens;
Competentie	Communicatie;
Toepassing	Leergesprek; Praktijkleren;

Inhoud

1 Relevantie
2 Doel
3 Literatuurbronnen
4 In de praktijk

Relevantie

Als huisarts zal je steeds het gesprek aan moeten gaan over hoe de uitslagen van aanvullend onderzoek zich vertalen naar de reële risico's voor de individuele patiënt op hun spreekuur.

In deze bouwsteen kun je informatie vinden over risico communicatie en over hoe je een patiënt het beste kunt adviseren over de voor- en nadelen van preventieve onderzoeken en preventieve ingrepen.

Doel

Goed kunnen communiceren met een patiënt over risico's en daarmee een voor de patiënt passend preventie plan kunnen maken.

Literatuurbronnen

Hier vind je links naar extra informatie over risico communicatie

Risicocommunicatie bij patiënten met (mogelijk) verhoogd risico op hart- en vaatziekten
https://www.henw.org/artikelen/dus-alles-goed-dokter
Communiceren over risico's bij erfelijkheidskwesties.
https://www.rivm.nl/over-het-rivm/kennis-en-kunde/strategisch-programma-rivm/perceptie-en-gedrag
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4525709/ over effectiviteit van interventies die de risicoperceptie veranderen, m.a.g. een verbetering in gezond gedrag

Heeft het risico wat je bespreekt een meer ethische kant? Probeer dan eens de ethische toolkit van het KNMG

Kijk ook eens bij de leerlijn APC over besluitvorming voor communicatie tips.

In de praktijk

Naast bovenstaande links die informatie geven over hoe je het risico kunt vertalen voor de patiënt, kun je gebruik maken van apps en andere risicometers van je HIS

kijk naar jouw HIS en bespreek met je opleider of en hoe de risicometer werkt.
ga met een patiënt het gesprek aan in het eerstvolgende consult waar je CVRM uitkomsten gaat bespreken
kijk of je naast het HIS ook een andere tool kunt gebruiken, bv https://u-prevent.com/
ben je bewust van de preventieparadox

De preventieparadox, wat is dat eigenlijk?

De preventieparadox

Preventieprogramma’s voor de hele bevolking zijn op macro niveau gezien effectiever dan acties die gericht zijn op mensen met een verhoogd risico. Het rendement van effectieve preventie is echter voor het individu gering.
De preventieparadox is dan deze schijnbare tegenstelling dat preventieve maatregelen op bevolkingsniveau een grotere gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig - en zelfs zonder zekerheid - voor het afzonderlijke individu.

Na het doornemen van onderstaande bronnen

heb je inzicht in het verschijnsel preventieparadox;
ben je je bewust van jouw invloed als huisarts op de individuele preventie;
begrijp je de werking tussen preventie op bevolkingsniveau en in de spreekkamer;
denk je na over je eigen visie hoe je deze kennis inzet in je werk als huisarts.

Bekijk onderstaande bronnen, en bedenk vragen die je in de groep zou kunnen bespreken. Denk ook aan relevante thema's uit het huidige debat, bijvoorbeeld de rol van preventieve maatregelen bij de corona pandemie.

https://www.theguardian.com/world/2020/apr/26/virologist-christian-drosten-germany-coronavirus-expert-interview
https://theconversation.com/a-strange-paradox-the-better-we-manage-to-contain-the-coronavirus-pandemic-the-less-we-will-learn-from-it-135268
Eerste omschrijving verschijnsel preventieparadox; Sir Geoffrey Rose. 1981. ‘Strategy of prevention: lessons from cardiovascular disease’. British Medical Journal, 282, 1847-1851.
Rose revisited; 2001. https://web.archive.org/web/20060621190144/http://ije.oxfordjournals.org/cgi/content/full/30/3/442
Epidemiologische benadering en schattingen van effect preventieparadox. Louise Gunning-Schepers. 1998 Dwalingen in de methodologie. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico
Lees mee met de discussie op H&W; link naar oorspronkelijke artikel te vinden in https://www.henw.org/artikelen/preventieparadox-ingezonden
Prevention Paradox: Why We are Failing to Prevent Disease, Uitgelegd in een paar minuten (3.26min)

de video (20 min.) over de risk perception gap van David Ropeik vertelt ons meer over ons eigen (en dus ook dat van onze patiënten) paradoxale denken als het gaat over risico's

The Risk Perception Gap - Academisch

En nog een ander filmpje van een college (1 uur) van David Ropeik met als titel 'The Risk Perception Gap: Why Our Fears Don’t Always Match The Facts’.

Risk Literacy - Gerd Gigenrenzer

Gerd Gigerenzer beargumenteert in dit filmpje dat iedereen kan leren nadenken over risico's en onzekerheden, en dat experts soms zelf meer deel van het probleem zijn dan van de oplossing

How smart people make smart decisions

Gigenrenzer weidt in dit filmpje nog verder uit over hoe je mensen passende beslissingen kunt laten nemen.

De bouwstenen in de leerlijn preventie

De leerlijnen

Leerlijn preventie
Auteur	Annemarie Schalkwijk Louise Nooteboom
Stage	1e Huisartsstage 2e Huisartsstage
KBA	1. Individueel zorgplan 4. Opsporen en selecteren 9. Kinderwens
Competentie	Communicatie
Toepassing	Leergesprek Praktijkleren